Παράλληλα εισάγονται απλοποιήσεις των διαδικασιών με εξπρές προσλήψεις και αποχωρήσεις με ένα κλικ ώστε η «χαρτούρα» να αντικατασταθεί από την ψηφιακή λειτουργία. Ακόμη, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή ετήσια βάση μπορεί να εξυπηρετήσει σχεδόν όλους τους κλάδους της οικονομίας, ιδίως στις μέρες μας όπου η μάστιγα της έλλειψης προσωπικού ταλαιπωρεί την αγορά εργασίας. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η δυνατότητα του εργαζόμενου να εργαστεί έως 13 ώρες την ημέρα (κατ’ εξαίρεση) σε έναν εργοδότη με προσαύξηση 40% στην αμοιβή και δικλίδες ασφαλείας που ορίζουν ρητά ότι ο εργαζόμενος δεν μπορεί να απολυθεί αν αρνηθεί να δουλέψει υπερωριακά.
Η χρήση του ευέλικτου ωραρίου, όπως κατηγορηματικά επισημαίνει η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, «σε καμία περίπτωση δεν ανατρέπει τα δικαιώματα των εργαζομένων για 8ωρο και 40ωρο την εβδομάδα, τα οποία τουναντίον ενισχύονται μέσω της χρήσης της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που απαντά στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας, το οποίο προήλθε από τον πυρήνα της, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις».
Για κουλτούρα καλής πίστης κάνει λόγο ο γενικός γραμματέας Εργασίας Νίκος Μηλαπίδης, προσθέτοντας: «Ο χρόνος εργασίας σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πεδίο ελεύθερης διαμόρφωσης από τον εργοδότη, καθότι η νομοθεσία μας θέτει σαφή όρια στη δυνατότητα υπέρβασης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας: 40 ώρες εβδομαδιαίας εργασίας σε πενθήμερο ή εξαήμερο σύστημα απασχόλησης και 48 ώρες, συμπεριλαμβανομένης της υπερεργασίας ή της υπερωρίας, το πολύ ανά περίοδο 4 μηνών. Επιπλέον, σε ετήσιο επίπεδο, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 150 ώρες. Η άρνηση υπερωρίας και διευθέτησης προστατεύεται με ειδικές νομοθετικές διατάξεις στο πλαίσιο της καλής πίστης και δεν μπορεί να επιφέρει καμία βλαπτική μεταβολή, δυσμενή διάκριση ή απόλυση του εργαζόμενου».
Οι περισσότερες διατάξεις του νομοσχεδίου έχουν διττό στόχο: να διευκολύνουν τόσο τον εργαζόμενο όσο και τις επιχειρήσεις. Ας δούμε όμως αναλυτικά ποιες ωφέλειες αποκομίζουν οι εργαζόμενοι και ποιες οι επιχειρήσεις.
Τα κέρδη για τους εργαζόμενους
1. Ευέλικτο ωράριο – Τι ισχύει σήμερα και τι αλλάζει: Σήμερα, ένας εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε δύο ή περισσότερους εργοδότες. Με το νομοσχέδιο, η δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης επεκτείνεται και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη με προσαύξηση αμοιβής κατά 40%, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται πιστά τα όρια ανάπαυσης και μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Σημειώνεται ότι οι 13 ώρες εργασίας δεν μπορούν να εφαρμόζονται σε καθημερινή βάση, αλλά μεμονωμένα, αν οι ανάγκες της επιχείρησης δημιουργούν την προϋπόθεση για μια τέτοια αύξηση στο ωράριο. Ειδικότερα, ισχύουν τα ανώτατα όρια εβδομαδιαίας εργασίας (48 ώρες ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών, συμπεριλαμβανομένων της υπερεργασίας και της υπερωρίας). Συνολικά, μέχρι 37 ημέρες τον χρόνο, δηλαδή κατά προσέγγιση τρεις ημέρες ανά μήνα.
Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ με 6ήμερη απασχόληση. Παρασκευή και Σάββατο υφίσταται ανάγκη υπερωριακής απασχόλησης. Ο εργαζόμενος, εφόσον συμφωνεί, μπορεί να εργαστεί 13 ώρες την Παρασκευή και 13 ώρες το Σάββατο. Για την 9η ώρα που είναι υπερεργασία θα αμειφθεί με 20% προσαύξηση στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο και για τη 10η-13η ώρα που είναι υπερωρία θα αμειφθεί με 40% προσαύξηση για κάθε ώρα (σύνολο 4 ώρες υπερωρίας). Έχοντας απασχοληθεί ήδη 26 ώρες, απομένουν 22 ώρες για τη συμπλήρωση του νόμιμου εβδομαδιαίου χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της υπερεργασίας/υπερωρίας (48 ώρες με τον περιορισμό του μεγίστου ορίου των 4 μηνών). Συνεπώς, τις ημέρες Δευτέρα έως Πέμπτη ο εργαζόμενος θα απασχοληθεί με μειωμένο ωράριο 5.30 ωρών.
2. Μισθολογική προσαύξηση λόγω υπερωριών: Για παράδειγμα, εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε δύο εργοδότες και αμείβεται με 8 ευρώ την ώρα, εφόσον απασχοληθεί 13 ώρες σε δύο εργοδότες θα αμειφθεί με ημερομίσθιο ύψους 104 ευρώ. Εάν απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες σε έναν και μόνο εργοδότη, θα λάβει 119 ευρώ.
3. Διευθέτηση χρόνου εργασίας: Εισάγεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (και όχι μόνο για ένα εξάμηνο), δίνοντας ανάσα κυρίως σε εργαζόμενους γονείς και άτομα με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις. Η διευθέτηση μπορεί να γίνει σε εβδομαδιαία, μηνιαία έως και σε ετήσια βάση, παρέχοντας ευελιξία σε κάθε εργαζόμενο να προγραμματίσει τον ελεύθερο χρόνο του. Π.χ., παρέχει τη δυνατότητα σε έναν εργαζόμενο γονέα να εργάζεται 4 ημέρες την εβδομάδα και να είναι με το παιδί του την 5η ημέρα για όλο τον χρόνο και όχι μόνο για ένα εξάμηνο που ισχύει σήμερα. Προσοχή, για την όποια μετατροπή στο ωράριο απασχόλησης απαιτείται υποχρεωτικά η συναίνεση των εργαζομένων. Οι επιπλέον ώρες εργασίας θα μπορούν να αντισταθμίζονται με μειωμένο ωράριο, ρεπό ή άδεια σε επόμενες ημέρες. Για παράδειγμα, υπάλληλος σε ασφαλιστική εταιρεία συμφωνεί για διευθέτηση με διάρκεια μιας εβδομάδας. Δευτέρα έως Πέμπτη εργασία 10 ωρών ημερησίως. Παρασκευή ρεπό. Απαγορεύεται η υπερωριακή απασχόληση πέραν του 10ώρου. Ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας δεν υπερβαίνει τις 40 ώρες (10 × 4 ημέρες).
4. Δικαίωμα για υπερωρίες στην εκ περιτροπής εργασία: Με τη νέα ρύθμιση οι εκ περιτροπής απασχολούμενοι θα έχουν δικαίωμα να εργαστούν επιπλέον του οκταώρου τους, λαμβάνοντας την αντίστοιχη προσαύξηση 40% για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης, εφόσον το επιθυμούν. Για παράδειγμα, κάποιος που δουλεύει σε εστιατόριο το οποίο λειτουργεί Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, θα μπορεί να συμπληρώνει το εισόδημά του και με υπερωριακή απασχόληση εφόσον το επιθυμεί.
5. «Σπαστή» άδεια κατ’ ελάχιστον 5 ημέρες: Προβλέπεται περισσότερη αυτονομία στην κατανομή της ετήσιας καλοκαιρινής άδειας, παρέχοντας την ελευθερία στον εργαζόμενο να κατανείμει την ετήσια άδεια αναψυχής του όπως ο ίδιος επιθυμεί ύστερα από συνεννόηση με τον εργοδότη.
6. Τέλος στις αυθαιρεσίες με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας: Θεσπίζεται ρητά ότι τυχόν μείωση αποδοχών που γίνεται μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή, προστατεύοντας τους εργαζομένους από καταχρηστικές πρακτικές. Το φαινόμενο που έχει παρουσιαστεί είναι ότι με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας εμφανίζονται αιφνιδίως οι «κρυφές» υπερωρίες που μέχρι σήμερα δεν πληρώνονταν. Οι εργοδότες πλέον υπό την απειλή των προστίμων καταβάλλουν στο ακέραιο τις υπερωρίες. Ωστόσο, για να περιορίσουν το αυξημένο κόστος επιχειρούν σε κάποιες περιπτώσεις να μειώσουν τον μισθό για να συμψηφίσουν τις υπερωρίες. Δηλαδή, για παράδειγμα, τα 1.800 ευρώ μειώνονται σε 1.500. Με την προωθούμενη διάταξη η όποια μείωση των αποδοχών θεωρείται βλαπτική μεταβολή και είναι άκυρη στο πλαίσιο του Εργατικού Δικαίου.
Τα κέρδη των επιχειρήσεων
Με τις νέες διατάξεις εξυπηρετούνται καλύτερα οι ανάγκες μιας επιχείρησης στις περιόδους αιχμής, ενώ μειώνεται και η γραφειοκρατία. Ειδικότερα:
1. Μείωση της γραφειοκρατίας: Όπως έχει τονίσει η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, με το νέο σύστημα θα απαιτείται μόνο ένα έγγραφο για προσλήψεις αντί για τέσσερα σήμερα.
2. Προσλήψεις εξπρές: Προωθούνται οι προσλήψεις με fast track διαδικασίες μέσω εφαρμογής στο κινητό ώστε να μπορεί να προσλαμβάνεται προσωπικό ειδικά σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως είναι οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα, όταν παρουσιαστούν αυξημένες ανάγκες εξυπηρέτησης πελατών στην εστίαση, στα καταλύματα και τις ξενοδοχειακές μονάδες. Ειδικότερα, κάθε εργοδότης δύναται να προσλαμβάνει εργαζόμενους για την κάλυψη επειγουσών αναγκών με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, διάρκειας έως δύο ημερών την εβδομάδα, μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής «Ταχεία Πρόσληψη». Οι εργοδοτικοί φορείς της εστίασης είχαν πολλές φορές στο παρελθόν υποβάλλει αίτημα στο υπουργείο για απλοποίηση των διαδικασιών, καθώς το Σαββατοκύριακο είναι δύσκολο να βρουν τον λογιστή να προωθήσει τη διαδικασία πρόσληψης και να ανταποκριθούν στη γραφειοκρατία -έγχαρτη και ψηφιακή- την ώρα που «καίγονται» για επιπλέον προσωπικό προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε έκτακτες ανάγκες. Προϋπόθεση είναι σαφώς η δήλωση της πρόσληψης στο ΕΡΓΑΝΗ, γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι εργοδότες ομολογούν ότι αναγκάζονται να παρανομήσουν προτιμώντας τη μαύρη εργασία από την οδύσσεια της γραφειοκρατίας. Προσοχή: Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για απολύσεις εξπρές. Δεν αλλάζει απολύτως τίποτα στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο ως προς τις απολύσεις.
3. Οικειοθελής αποχώρηση με ένα κλικ: Στο ίδιο πλαίσιο μείωσης της γραφειοκρατίας εντάσσεται και η οικειοθελής δήλωση αποχώρησης με ένα κλικ. Με το ισχύον καθεστώς όταν μια σύμβαση λήγει οικειοθελώς από τον εργαζόμενο ο εργοδότης δεν μπορεί να προσλάβει άμεσα άλλον εργαζόμενο, αλλά θα πρέπει να παρέλθει ένα 10ήμερο, διαφορετικά ο εργαζόμενος μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση για απόλυση. Με τις προσλήψεις και αποχωρήσεις fast track η πρόσληψη εργαζομένων σε αντικατάσταση των οικειοθελώς αποχωρούντων θα γίνεται άμεσα χωρίς να απαιτείται να παρέλθει ένα 10ήμερο για να μη χαρακτηριστεί η οικειοθελής αποχώρηση ως απόλυση.
