Η αποχή από το σεξ έχει γίνει συχνά αντικείμενο μελέτης από τους επιστήμονες. Όπως έχει γίνει και αντικείμενο διακωμώδησης ή δραματοποίησης από καλλιτέχνες σε τραγούδια, βιβλία και ταινίες. Το σεξ για τους περισσότερους μοιάζει με πηγή ηδονής ή ίσως με τη μονοδιάστατη ικανοποίηση μιας αρχέγονης ανάγκης. Στην πραγματικότητα όμως είναι κάτι αρκετά πιο περίπλοκο, που με τους κατάλληλους ή ακατάλληλους όρους μπορεί να οδηγήσει σε σύνθετες καταστάσεις, συχνά μάλιστα επώδυνες για τον άνθρωπο.
Η επίδραση του σεξ στην ανθρώπινη ψυχολογία και συμπεριφορά έχει απασχολήσει δεκάδες μελέτες, κείμενα και έργα από τα αρχαία κιόλας χρόνια. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πολλές από τις μεγάλες προσωπικότητας αλλά και πολλά καθοριστικά γεγονότα συνδέθηκαν με αυτό. Και σε ορισμένες εξ αυτών των περιπτώσεων ήταν η αποχή από το σεξ που καθόρισε την εξέλιξη καταστάσεων πολύ σημαντικών για το ρου της ιστορίας.
Ποιός είναι ο ορισμός της αποχής από το σεξ;
Πριν προχωρήσουμε όμως να δούμε τι πρέπει να προσέχει κάποιος για τις πιθανές παρενέργειες της αποχής, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε πρώτα να την ορίσουμε ορθά. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει κοινά αποδεκτώς ορισμός στη βιβλιογραφία οπότε κάθε μελέτη του φαινομένου θα χρησιμοποιήσει διαφορετικά κριτήρια.
Για ορισμένους επιστήμονες του χώρου ως αποχή ορίζεται η μη διενέργεια ερωτικής πράξης για πάνω από έξι μήνες. Για άλλους πάνω από ένα έτος, ενώ υπάρχει και μία μερίδα που ασχολείται με αυτό που ονομάστηκε μακροχρόνια αποχή και αναφέρεται σε άτομα που έχουν να κάνουν σεξ πάνω από 5 χρόνια. Και αν τα νούμερα αυτά σας φαίνονται περίεργα τότε θα πρέπει να αναλογιστείτε ότι σε δείγματα που εξετάστηκαν ανώνυμα (κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, χώρα πρωτοπόρο στη μελέτη του φαινομένου) βρέθηκε ότι περίπου το 8% των αντρών και το 18% των γυναικών έχουν να κάνουν σεξ πάνω από 5 χρόνια. Ενώ δεν είναι αμελητέο και το νούμερο εκείνων που έχουν να νιώσουν την «ηδονή του έρωτα» τους τελευταίους 12 μήνες με τα ποσοστά να είναι σχεδόν διπλάσια από αυτά παραπάνω, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες (16% και 25% αντίστοιχα).
Συνέπειες για τη σωματική μας υγεία
Όπως είδαμε και παραπάνω, παρόλο που τα διαστήματα αποχής μπορεί να ποικίλουν και να φτάσουν ακόμα και τα 5+ χρόνια, για τους επιστήμονες δεν είναι ξεκάθαρο αν το σώμα των ανθρώπων έχει ξεκάθαρα συμπτώματα και παρενέργειες από αυτή την «έλλειψη». Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι ορμόνες του σεξ (θα δούμε παρακάτω αναλυτικά τι συμβαίνει με αυτές) συνδέονται με ψυχολογικές παρενέργειες κατά την αποχή και ουχί με σωματικές.
Υπάρχουν όμως κάποιες εξαιρέσεις που θα δούμε παρακάτω. Κάποιες λιγότερο σημαντικές και κάποιες που χρίζουν λίγο περισσότερης προσοχής.
Σεξ και καρκίνος του προστάτη
Η μελέτη της επίδρασης της σεξουαλικής δραστηριότητας σε σχέση με την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη ξεκίνησε πολύ παλιά. Οποιαδήποτε κλινική μελέτη έχει γίνει γύρω από το ανδρικό αυτό όργανο έχει αποδείξει πως οι συχνές εκσπερμάτωσεις μειώνουν σίγουρα την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Βέβαια αυτό δε σημαίνει απαραίτητα πως το σεξ είναι απαραίτητο για να μειώσουμε τις πιθανότητες του συγκεκριμένου καρκίνου. Και η αυτοϊκανοποίηση αρκεί για να πετύχετε το σκοπό σας. Θα μπορούσαμε λοιπόν εδώ να πούμε πως στην ουσία είναι η αποχή από τον οργασμό που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων του προστάτη και όχι καθαρά από το σεξ. Έτσι, αν είστε φανατικός οπαδός του πορνό και σελίδων τέτοιου περιεχομένου (όπως για παράδειγμα του theporndude.com) μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι πως η αποχή από το σεξ δεν είναι απαραίτητα κακή για εσάς, καθώς υπάρχει εναλλακτικός τρόπος να προκαλέσετε οργασμό και να κρατήσετε τον προστάτη σας «μάχιμο».
Ο ρόλος της τεστοστερόνης
Μια παρενέργεια που συχνά παραβλέπεται αφορά – και πάλι – μόνο τους άνδρες και δεν είναι άλλη από τη μειωμένη έκκριση τεστοστερόνης, η οποία είναι μια ορμόνη εξαιρετικά σημαντική αν γυμνάζεστε. Η τεστοστερόνη είναι η φυσική αυξητική ορμόνη του οργανισμού και συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της μυϊκής μάζας όλων των ανδρών. Δεν είναι λίγες άλλωστε οι περιπτώσεις επαγγελματιών αθλητών που έχουν κατηγορηθεί για ντοπάρισμα επειδή τους χορηγείται συμπληρωματικά στο αίμα η συγκεκριμένη ουσία.
Λίγοι έχουν κατά νου πως η τεστοστερόνη αυξάνεται κατακόρυφα σε έναν άνδρα διαμέσου της σεξουαλικής διέγερσης και της ερωτικής πράξης. Μειωμένη σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να σημαίνει και μειωμένη έκκριση της ορμόνης στο σώμα. Και αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει σε μειωμένη μυϊκή μάζα. Δεν θα πρέπει να παραξενεύεστε λοιπόν όταν ορισμένοι αθλητές δηλώνουν δημοσίως πως οι προπονητές τους τους ωθούν να κάνουν περισσότερο σεξ ή ακόμα και να αυτοϊκανοποιούνται πιο συχνά για να επιτύχουν αύξηση των μυών τους και κατά συνέπεια και των επιδόσεών τους.
Η αποχή και οι παρενέργειες στην ανθρώπινη ψυχολογία
Σε αντίθεση με τις επιπτώσεις για το ανθρώπινο σώμα (που ακόμα μελετώνται), η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση μπορεί να εμφανίσει σημαντικές παρενέργειες αν η αποχή από το σεξ είναι παρατεταμένη. Πριν προχωρήσουμε θα πρέπει να διακρίνουμε και πάλι μεταξύ εκείνων οι οποίοι απέχουν συνειδητά και εκείνων που δεν έχουν – ευτυχώς ή δυστυχώς – άλλη επιλογή. Και στις δύο περιπτώσεις όμως υπάρχουν μερικές κοινές παρενέργειες που παρατηρήθηκαν ανεξαρτήτως του υποβάθρου που παρουσιάζει ο καθένας.
Σεξ και στρες
Οι ορμόνες που ελευθερώvονται στο σώμα κατά τη διάρκεια του σεξ είναι ορισμένες από τις πιο σημαντικές για τη διατήρηση και την περαιτέρω αύξηση του αισθήματος ευεξίας. Σίγουρα έχετε ακούσει ονόματα ορμονών όπως π.χ η ντοπαμίνη και η προλακτίνη, που είναι πολύ σημαντικές για το αίσθημα ικανοποίησης και ευχαρίστησης το οποίο νιώθουμε στη ζωή μας. Αυτές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη διαδικασία του σεξ και βέβαια ακόμα περισσότερο με την επίτευξη οργασμού. Ανεξαρτήτως μάλιστα φύλου. Όσο περισσότερο σεξ κάνει κάποιος, τόσο υψηλότερα τα επίπεδά τους και ως εκ τούτου μεγαλύτερη η ευεξία που νιώθει.
Επομένως δεν θα έπρεπε να εκπλήσει η αντιστρόφως ανάλογη σχέση μεταξύ αποχής από το σεξ και αυξημένου στρες. Οι ορμόνες της ευεξίας ρίχνουν αυτόματα τα επίπεδα του στρες συμβάλλοντας σε μια πιο ισορροπημένη και μακροπρόθεσμα υγιή διάθεση που δυστυχώς δυσκολεύονται να επιτύχουν κάποιοι που δε βιώνουν το σεξ με την ίδια συχνότητα.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Πολλοί μπορεί να το εκλαμβάνουν σα μια φυσιολογική εξέλιξη στη ζωή τους, πως δηλαδή το σεξ δεν είναι πάντα εκεί όταν το χρειάζονται και πως μπορεί να έρθουν περίοδοι «ξηρασίας». Υπάρχουν και άλλοι όμως που δεν το βλέπουν ακριβώς έτσι. Υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους η αδυναμία να κάνουν σεξ μπορεί να έχει οδυνηρές συνέπειες στην ψυχολογία τους. Άνθρωποι που θα νιώσουν ότι δεν είναι «αρκετά καλοί» για να βρουν ταίρι για συνεύρεση. Ή ακόμα και που θα νιώσουν πως το σεξ είναι κάτι υπερεκτιμημένο που δεν αξίζει τελικά την προσοχή και το χρόνο να το κυνηγήσουν. Η ουσία είναι πως κάποια πράγματα στην ανθρώπινη ψυχολογία που αφορούν το σεξ δεν μπορούν να αντικατασταθούν από ημίμετρα (όπως πχ η αυτοϊκανοποίηση) και που οι περισσότεροι από εμάς δυσκολεύονται να επεξεργαστούν ψυχολογικά. Και γιαυτό οι αρνητικές σκέψεις και η πιθανή χαμηλή αυτοεκτίμηση που φέρνει η αποχή μπορεί να οδηγήσουν σε πιο περίπλοκες καταστάσεις.
Οι παρενέργειες σε μία σχέση
Τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα όταν στην εξίσωση μπαίνουν οι ερωτικές σχέσεις, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Μελετώντας ζευγάρια τα οποία είναι σε σχέση και τη συχνότητα με την οποία κάνουν σεξ, οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως η συχνότητα της σεξουαλικής επαφής μπορεί να συσχετιστεί με μια πιο υγιή – σε γενικές γραμμές – σχέση. Ζευγάρια που κάνουν σεξ τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα φαίνεται να εμπιστεύονται περισσότερο ο ένας τον άλλον και να έχουν λιγότερες φοβίες σχετικά με την πορεία της σχέση τους. Μάλιστα σύμφωνα με τις έρευνες, για τα ζευγάρια αυτά, τα οφέλη από το σεξ δεν έρχονται μόνο μετά την ολοκλήρωση της πράξης αλλά μπορούν να επιτευχθούν και από τα προκαταρκτικά.
Από την άλλη μεριά, όσα ζευγάρια περνούν φάση στην οποία δε συνευρίσκονται ερωτικά τείνουν να έχουν πιο συχνές διαμάχες, έλλειψη εμπιστοσύνης και μυστικά, ενώ πολλοί υποστηρίζουν πως η αποχή δρα σαν ωρολογιακή βόμβα για απιστία και εξωσυζυγικές σχέσεις. Παρόλο που υπάρχουν και οι φωνές που λένε πως το σεξ δεν είναι το παν σε μία σχέση, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της επικοινωνίας και του δεσίματος για κάθε ζευγάρι.
Το κίνημα υπέρ της αποχής από το σεξ
Αν και στο μυάλο μας η αποχή ερμηνεύται συνήθως ως κάτι αρνητικό και στενάχωρο, υπάρχει ένα κίνημα το οποίο προσπαθεί να τονίσει και να αποδείξει το αντίθετο: πως δηλαδή υπάρχουν αρκετά θετικά στη σεξουαλική αποχή. Και μάλιστα το κίνημα αυτό αποκτά με τον καιρό περισσότερους υποστηρικτές.
Τα επιχειρήματά τους μπορεί να μοιάζουν αρκετά απλά και «βασικά» αλλά αν τα σκεφτεί κανείς σε βάθος μπορεί να βρει και σε αυτά κάποια βάση. Σε αυτά συγκαταλλέγονται:
- Ο κίνδυνος από τα ΣΜΝ (Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα). Σε μια εποχή που παλιά ΣΜΝ έχουν κάνει την επανεμφάνισή τους αλλά και καινούργια έχουν έρθει στο φως, οι κάπως πιο ανήσυχοι βρίσκουν σε αυτά μια πολύ καλή δικαιολογία για την αποχή.
- Η αποφυγή του στρες που συνοδεύει το σεξ και έχει να κάνει με την αγωνία της ικανοποίησης του συντρόφου ή τη μη υπέρβαση των ορίων που πολλές φορές τίθενται άτυπα μεταξύ των ανθρώπων που συμμετέχουν.
- Η «αντίσταση» στις τάσεις του καιρού μας, που θέλουν το σεξ να είναι λιγότερο συνδεδεμένο με τη δέσμευση και την αναπαραγωγή, κάτι που αρκετοί πιο συντηρητικοί επιμένουν να υποστηρίζουν ένθερμα.
Όποιο και αν είναι το κίνητρο ή ο λόγος που οδηγεί στην αποχή, το σίγουρο είναι πως μιλάμε για ένα φαινόμενο με πολλές προεκτάσεις που δεν μπορεί να εξεταστεί μονόπλευρα. Το αντίθετο μάλιστα. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, άνθρωποι που δεν την επιλέγουν αλλά συμβιβάζονται με αυτήν μπορεί μακροπρόθεσμα να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή την ίδια ώρα που άλλοι τη βιώνουν σαν ένα φυσιολογικό φαινόμενο των κοινωνιών μας.
