Σοκ στη Βόρεια Ελλάδα από τους θανάτους δύο νέων που χειρουργήθηκαν από τον ίδιο γιατρό – Θέλησαν να γλιτώσουν απο την παχυσαρκία, κάνοντας λαπαροσκοπική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, αλλά πέθαναν μετά τη χειρουργική επέμβαση
Είχαν χειρουργηθεί από τον ίδιο γιατρό, ο οποίος δικάστηκε και καταδικάστηκε σε 4ετή φυλάκιση, ενώ ο συνεργάτης του, επίσης χειρουργός, σε 20 μήνες. Αμφότεροι κρίθηκαν ένοχοι για την ανθρωποκτονία του 24χρονου Νίκου Σινιώρη εξ αμελείας διά παραλείψεως.
Για τον μεν πρώτο ιατρό η ποινή ορίστηκε ως εξαγοράσιμη προς 5 ευρώ ανά ημέρα, για δε τον δεύτερο ο ποινικός κολασμός έχει ανασταλτικό χαρακτήρα. Ο βασικός χειρουργός είχε προηγούμενη καταδίκη, ξανά για την εμπλοκή του σε θανατηφόρο περιστατικό τοποθέτησης γαστρικού δακτυλίου. Στην πράξη, όμως και ενώ εκκρεμεί η εναντίον του μήνυση για τον χαμό της 14χρονης, ο εν λόγω ιατρός συνεχίζει να ασκεί κανονικά το λειτούργημα.
Χειρουργοί-«καουμπόηδες»
Πέρα από την προβλεπόμενη ή εφαρμοσμένη ποινική και πειθαρχική δίωξη του συγκεκριμένου γιατρού, το ουσιαστικό ζήτημα αφορά το πώς εκτελούνται, στην Ελλάδα σήμερα, οι επεμβάσεις χειρουργικής αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Επιφανής ιατρός, με εποπτεία του χώρου και με μακρά εμπειρία, αλλά υπό τον όρο της ανωνυμίας, περιγράφει στο «ΘΕΜΑ» τον μηχανισμό και τη λειτουργία της σχετικής «αγοράς» ως εξής: «Οι επεμβάσεις αυτού του είδους είναι γενικώς επικίνδυνες. Για να περιοριστεί ο κίνδυνος, θα πρέπει να τις αναλαμβάνουν γιατροί με υψηλό επίπεδο ικανοτήτων και εξειδικευμένη εμπειρία.
Δηλαδή, μόνο τα πολύ προσεκτικά και σίγουρα χέρια. Ομως, το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα “προσεκτικά χέρια” δεν αναλαμβάνουν πολλούς ασθενείς, ακριβώς επειδή έχουν πλήρη επίγνωση των κινδύνων. Κι εδώ εμφανίζονται οι “καουμπόηδες”. Αυτοί είναι οι χειρουργοί που αναλαμβάνουν όλους τους ασθενείς που απορρίπτουν οι σοβαροί και υπεύθυνοι γιατροί. Ο ενδιαφερόμενος, αφού ακούσει ότι δεν πρέπει να χειρουργηθεί γιατί οι επιπλοκές μπορεί να τον στείλουν ακόμη και στον τάφο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αγνοήσει την άποψη του κατεξοχήν ειδικού.
Και αμέσως θα τρέξει να βρει τον πρώτο “καουμπόη”, ο οποίος θα τον καθησυχάσει ότι αυτά που του λένε οι άλλοι περί επικινδυνότητας είναι υπερβολές και ότι ο ίδιος αναλαμβάνει πρόθυμα να κάνει την επέμβαση. Για τους δικούς του λόγους ο καθένας, ο ασθενής και ο χειρουργός επιλέγουν να παραβλέψουν τις συνέπειες, οι οποίες, όπως βλέπουμε, μπορεί να είναι ολέθριες. Αυτή είναι η αλήθεια για τις χειρουργικές επεμβάσεις κατά της παχυσαρκίας στην Ελλάδα σήμερα. Οπως είναι αλήθεια ότι κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει οποιονδήποτε, ασθενή ή γιατρό, να κάνει ό,τι κρίνει ο ίδιος σωστό.
Τελικά, δεν μπορείς να προστατεύσεις αυτόν που δεν θέλει να προστατευτεί». Σε ό,τι αφορά την περίπτωση του κατάδικου χειρουργού, η οποία ερεθίζει ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος δηλώνει στο «ΘΕΜΑ» ότι «προκειμένου ένας ιατρός να σταματήσει να ασκεί το λειτούργημά του, θα πρέπει να του αφαιρεθεί η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, είτε προσωρινά είτε μόνιμα. Για τη μόνιμη αφαίρεση της άδειας απαιτείται απόφαση του υπουργού Υγείας και για την προσωρινή πρέπει να προηγηθεί απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου στον οποίον ανήκει κάθε ιατρός.
Η απόφαση αυτή, σε κάθε περίπτωση, είναι εφεσίβλητη και μπορεί να παραπεμφθεί στο δευτεροβάθμιο όργανο του κλάδου, όπως είναι ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος. Η παραπομπή του εκάστοτε ιατρού στο Πειθαρχικό προϋποθέτει είτε καταγγελία και προσφυγή από κάποιον, είτε από τις αρμόδιες διωκτικές αρχές, οι οποίες θα απευθυνθούν στον σύλλογο. Εντούτοις, είναι σαφές ότι οι νομικές και πειθαρχικές διαδικασίες απαιτούν χρόνο. Εμείς ως Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος δεν έχουμε ενημερωθεί ακόμη ότι υπάρχει εν εξελίξει πειθαρχική διαδικασία για τους δύο ιατρούς που καταδικάστηκαν στη Θεσσαλονίκη.
Και οπωσδήποτε, το κοινό θα πρέπει να γνωρίζει πως ακόμη και η καταδίκη κάποιου για συγκεκριμένο λόγο επισύρει την αντίστοιχη ποινή, είτε πειθαρχική είτε ποινική. Και βεβαίως δεν είναι όλες οι ποινές αποκεφαλισμός, φυλάκιση κ.λπ. Αρα το γεγονός ότι κάποιος εξακολουθεί να ασκεί την Ιατρική, εμπίπτει στο γενικότερο ζήτημα του τι γίνεται μετά από ένα δικαστήριο, με κάθε κατηγορούμενο, πώς επιστρέφει στην κοινωνία την επαύριο της δίκης, όποια και εάν είναι η ετυμηγορία, υπέρ ή εις βάρος του»
Η απελπισία των ανηλίκων
Η περίπτωση της 14χρονης ενδέχεται να περιλαμβάνει ακόμη και την πλαστή εξουσιοδότηση του ανήλικου θύματος προς τον γιατρό, ώστε να εξασφαλιστεί μια δήθεν νομότυπη συγκατάθεση για την επέμβαση. Ο πατέρας της θανούσας και ιερέας Βησσαρίων Καντούνης πιστεύει ότι η κόρη του παραπλανήθηκε και αμφισβητεί τη γνησιότητα της υπογραφής της στο σχετικό έντυπο, επισημαίνοντας επίσης ότι, η υπογραφή ήταν ενός ανήλικου ατόμου, ακόμη και εάν η Γωγώ υπέγραψε με τη θέλησή της. Προκειμένου να γίνει η χειρουργική πράξη θα έπρεπε να ζητηθεί η συγκατάθεση του κατά τον νόμο κηδεμόνα της, κάτι που ουδέποτε συνέβη – τουλάχιστον σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Καντούνη. Αλλά η αμφιλεγόμενη υπογραφή της Γωγώς είναι απλώς μία πτυχή του πολύ σοβαρού και σύνθετου προβλήματος της νεανικής παχυσαρκία, με τις παρενέργειες που αυτή επιφέρει σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τον κ. Χαρίλαο Παππή, γενικό χειρουργό και διευθυντή στην Κλινική Λαπαροενδοσκοπικής Χειρουργικής Ογκολογίας και Παχυσαρκίας μεγάλου ιδιωτικού νοσοκομείου των Αθηνών, «στην ηλικία που ήταν η Γωγώ δεν επιτρέπεται γενικώς να γίνονται τέτοιου είδους επεμβάσεις. Ο ασθενής θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών για να αρχίσουμε να εξετάζουμε το ενδεχόμενο του χειρουργείου. Ο γενικός κανόνας είναι ότι οι έφηβοι πρέπει να κατανοήσουν πως το υπερβάλλον βάρος τους είναι ψυχογενές.
Αυτό που οφείλουν να κάνουν είναι να αλλάξουν τρόπο ζωής, να ακολουθήσουν διατροφικές συνήθειες μη επιβαρυντικές και να τις εφαρμόζουν με συνέπεια». Ο κ. Παππής εκτιμά ότι «το βασικό πρόβλημα της Γωγώς ήταν ψυχολογικό, πιθανότατα εξαιτίας της παρενόχλησης την οποία υφίστατο από τους συνομηλίκους της. Θα έπρεπε λοιπόν να καθοδηγηθεί πρωτίστως προς την κατεύθυνση της ψυχολογικής υποστήριξης, έτσι ώστε να πατήσει στα πόδια της απέναντι στο bullying και όχι να καταφύγει στο χειρουργείο. Μάλιστα, η συγκεκριμένη μέθοδος που επελέγη στην περίπτωσή της, δηλαδή ο γαστρικός δακτύλιος ή “δαχτυλίδι”, τείνει να υποχωρήσει.
Πλέον έχουν αναπτυχθεί άλλες, πολύ πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές λύσεις». Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα έχει ορίσει ένα πλαίσιο οδηγιών, βάσει των οποίων κρίνεται εάν η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας συνιστάται ή και επιβάλλεται. Οπως όμως τονίζει ο κ. Παππής, το τι εφαρμόζεται ανά χώρα ή ακόμη και ανά νοσοκομείο, είναι πολύ σχετικό.
Οπότε το πρόβλημα που τίθεται είναι η απουσία κεντρικού ελέγχου ως προς το ποιος χειρουργείται, με ποια μέθοδο κ.ο.κ. Αν στην Ελλάδα υπήρχε ένας κεντρικός ελεγκτικός μηχανισμός και μια πανελλαδική βάση δεδομένων για τις επεμβάσεις και την εξέλιξή τους, τότε θα φαινόταν αμέσως εάν, π.χ., σε αυξημένο ποσοστό από τους ασθενείς κάποιου συγκεκριμένου γιατρού εκδηλώνονται μετεγχειρητικές επιπλοκές. Πλήρως λειτουργικός μηχανισμός ελέγχου υπάρχει μόνο στις ΗΠΑ επί του παρόντος.
Εκεί χειρουργούνται ακόμη και μικρά παιδιά – πολύ σπάνια, όμως, και υπό ιδιάζουσες προϋποθέσεις. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι βαριές οργανικές βλάβες εξαιτίας της παχυσαρκίας, η αδυναμία ενός παιδιού να εξελιχθεί μαζί με τους συνομηλίκους του, η κοινωνική απομόνωση κ.λπ.
Η παχύσαρκη Ελλάδα
Ενδεικτικά, το άτομο με τη μικρότερη ηλικία που έχει χειρουργηθεί από τον κ. Παππή και την ομάδα του ήταν ένα αγόρι 16 ετών. Πριν από μερικά χρόνια, όταν αναζήτησε βοήθεια για την κατάστασή του, ήταν 180 κιλά. Σήμερα το βάρος του είναι φυσιολογικό, στην περιοχή των 75 κιλών, μπορεί πλέον να ασκείται στις πολεμικές τέχνες χωρίς κανέναν περιορισμό και, γενικότερα, ζει μια κανονική ζωή. Πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις έδειξε ότι η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. ως προς την παιδική παχυσαρκία και πολύ κοντά στις χώρες με τη χειρότερη επίδοση ως προς την παχυσαρκία ενηλίκων.
Το δε 63% των Ελλήνων στην ηλικία άνω των 18 ετών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Από την άλλη, υπολογίζεται κατ’ εκτίμηση των ειδικών ότι στη χώρα μας εκείνοι που διερευνούν το ενδεχόμενο να χειρουργηθούν για να απαλλαγούν από το υπερβάλλον βάρος τους είναι περίπου 2.000 άτομα τον χρόνο.
Από αυτούς, οι ασθενείς ηλικίας κάτω των 18 ετών δεν υπερβαίνουν τους 10-15. Ο κ. Παππής σημειώνει ότι «τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα νεότερα παιδιά, 20-25 ετών, που εξετάζουν σοβαρά το χειρουργείο. Κι αυτό είναι πάρα πολύ θετικό, διότι δεν περιμένουν να φτάσουν στα 50 τους για να χάσουν το υπερβάλλον βάρος.
Μιλάμε όμως για πολύ μεγάλα βάρη. Τα άτομα αυτά είναι κατά κανόνα συνειδητοποιημένα, επιμένουν στην πλήρη παρουσίαση των ενδεχόμενων επιπλοκών, θέλουν να ξέρουν τα πάντα: τους κινδύνους και τις μεθόδους αντιμετώπισής τους, αλλά και τα οφέλη. Από ιατρικής πλευράς είναι πολύ καλό που έχουμε νέους ανθρώπους, ίδιως εκείνους με βεβαρημένο μεταβολικό προφίλ, δηλαδή πολύ υψηλή χοληστερίνη, αυξημένο κίνδυνο υπέρτασης, σάκχαρο, άπνοιες στη διάρκεια του ύπνου κ.ο.κ. Εξάλλου, η χειρουργική στην οποία αναφερόμαστε δεν είναι αισθητική.
Αποσκοπεί στην αποκατάσταση της υγείας. Ο λόγος που μας οδηγεί στο να παρέμβουμε χειρουργικά, είναι για να προλάβουμε βαριές βλάβες που θα προκύψουν ως συνέπειες της παχυσαρκίας. Στην πραγματικότητα, όταν τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις και οι επεμβάσεις εκτελούνται από πεπειραμένους και εξειδικευμένους ιατρούς, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Διεθνώς η θνησιμότητα των βαριατρικών εγχειρήσεων είναι της τάξης του 0,0001%, δεν καταγράφεται καν. Επειδή όμως προβάλλονται -και εν μέρει καλώς προβάλλονται- τα ελάχιστα εκείνα περιστατικά όπου υπήρξε κακή μετεγχειρητική εξέλιξη ή ακόμη και θάνατος, ανεξαρτήτως των πραγματικών αιτίων, αμαυρώνεται και δυσφημείται ένα ολόκληρο ιατρικό πεδίο, χάρη στο οποίο σώζονται χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο».
