Δέκα χρόνια περίπου μετά την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος του 2015 στην Ελλάδα, η πρωταγωνίστρια της περιόδου, η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, βρέθηκε στην Ελλάδα για μια ζωντανή συζήτηση με τον διευθυντή της «Καθημερινής», Αλέξη Παπαχελά, στην αίθουσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η Άνγκελα Μέρκελ μίλησε για το Grexit και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τις συνομιλίες με τους πρώην Έλληνες πρωθυπουργούς και το πιο «αιφνιδιαστικό» τηλεφώνημα από τον Αλέξη Τσίπρα.
Για το Grexit και ο Σόιμπλε
«Σκέφτηκα πολύ τα λόγια του Σόιμπλε, αλλά αποφάσισα ήδη το 2011 ότι έπρεπε να γίνει ό,τι περνάει από τα χέρια μου για να μείνει στην ευρωζώνη η Ελλάδα, ακόμα κι αν έθετα πολύ σκληρές προϋποθέσεις γιατί ήταν και η αρχή μου.
Και ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ ήταν για σύντομο διάστημα υπέρ αυτού του Grexit. Πάντως, οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες αμέσως μετά το δημοψήφισμα που είχε κάνει ο Αλέξης Τσίπρας για το μνημόνιο. Και γνωρίζοντας ότι ο Σόιμπλε ήθελε την Ελλάδα εκτός Eurogroup. Είπα: “Σας παρακαλώ, ελάτε μαζί μου στις Βρυξέλλες για να μιλώ μαζί σας ανά πάσα στιγμή”», είπε η Μέρκελ.
Το τηλεφώνημα με τον Τσίπρα για το δημοψήφισμα
«Μας είπε το αποτέλεσμα αυτής της συζήτησης είναι η εξαγγελία ενός δημοψηφίσματος. Οπότε του είπα: “Μα ποια είναι η σύσταση η δική σας προς το ελληνικό κράτος;”. Μα φυσικά να ψηφίσουν “όχι”, απάντησε. Εκεί πραγματικά έχασα τη φωνή μου, έμεινα άφωνη. Τελειώσαμε το τηλεφώνημα, μου είπε έχει διάγγελμα στην τηλεόραση. Μου λέει ο Ολάντ: “Και τώρα;”.
Ξεκίνησε μια δύσκολη περίοδος για την Ελλάδα, με capital controls. Τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης είχαν ήδη την αίσθηση ότι αυτό δεν θα λειτουργήσει. Δεν γίνεται να διαπραγματευόμαστε μια ολόκληρη νύχτα και μετά το αποτέλεσμα να μην ισχύει.
Το “όχι” ουσιαστικά ισοδυναμεί με έξοδο από το ευρώ. Το πραγματικά εντυπωσιακό είναι ότι πολύ γρήγορα είχε πάλι εκλογές με θετικά αποτελέσματα για τον ίδιο, ο ελληνικός λαός τον στήριξε».
Πότε κατάλαβε ότι η Ελλάδα έχει πραγματικό πρόβλημα χρέους;
«Τον Φεβρουάριο του 2010 ξεκαθαρίστηκε ότι το πρόβλημα ήταν όντως μεγάλο. Μου είπαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα. Με τη “ρήτρα μη διάσωσης” όμως που υπήρχε στο ευρώ, δεν μπορούσα να δώσω χρήματα.
Ρώτησα τον Γιώργο Παπανδρέου: “Εσύ τι θες;” και μου απάντησε: “Τίποτα”.
Στη συνεδρίαση ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν σιωπηλός, συζητούσαμε έντονα και εγώ έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι “δεν μπορώ να δώσω χρήματα”. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, διέκοψε τη συνεδρίαση και έγραψε μερικές φράσεις: “η Ελλάδα θα κάνει όσα πρέπει, εμείς θα στηρίξουμε και το ευρώ είναι το κοινό μας νόμισμα”».
Ο Αντώνης Σαμαράς
«Εγώ ήμουν ο κακός μπάτσος εκείνη την περίοδο. Δεν έκανα κάτι για να ενοχλήσω, αλλά γιατί ήμουν της άποψης ότι έπρεπε να μπει η χώρα σε σωστή τροχιά.
Ήμασταν φίλοι σε πολιτικό επίπεδο, σε κομματικό επίπεδο, αλλά είχαμε αντικρουόμενες απόψεις πολλές φορές.
Ήμουν στο πλευρό του Σαμαρά γιατί θεωρούσα ότι χρειαζόταν κούρεμα χρέους (όπως και ο Σόιμπλε), αλλά ο Τρισέ είπε πως, αν κάνετε κάτι τέτοιο, ολόκληρος ο χρηματοπιστωτικός κόσμος θα χάσει την εμπιστοσύνη του στη ζώνη του ευρώ. Ήμουν της άποψης ότι έπρεπε να αποφορτίσω την Ελλάδα από αυτό το βάρος, αλλά είχε και η άλλη πλευρά επιχειρήματα».
«Έλεγα “ο Θεός να φυλάει” για τον Τσίπρα»
«Νομίζω ότι δεν ήταν και τόσο εντυπωσιακή η πρώτη φορά, γιατί ήταν στις Βρυξέλλες. Μετά τον κάλεσα στο Βερολίνο και ήταν τεταμένη η ατμόσφαιρα. Πήγε και είδε διαδηλωτές σε μια διαδήλωση μπροστά από την Καγκελαρία και χαιρέτισε τους συντρόφους του από το κόμμα…
Έλεγα “ο Θεός να φυλάει”! Ελπίζουμε να έρθει κάποια στιγμή. Ήρθε κάποια στιγμή και πηγαίνοντας προς το άγημα του λέω “τολμηρό αυτό” και μου λέει ότι πρέπει κανείς να ασχολείται με τους οπαδούς του.
Ψηλαφώντας ήρθαμε ο ένας πιο κοντά στον άλλο. Εκείνος θεωρούσε τις ιδιωτικοποιήσεις πράγματα του διαβόλου, δεν ήταν εύκολο…»
«Κάποια στιγμή έβαλα τα κλάματα, μου είχε ασκηθεί πίεση»
«Ο Ομπάμα δεν γνώριζε καλά το νομικό κομμάτι, τους στόχους της ΕΚΤ. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει άλλες ευθύνες. Ο Ομπάμα δεν τα γνώριζε όλα, κάποια στιγμή έβαλα τα κλάματα, μου είχε ασκηθεί πίεση.
Ήθελα να πούμε στην ΕΚΤ να δώσει περισσότερο ρευστό. Μου έλεγαν οι σύμβουλοί μου ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο, δεν θα γινόταν καν δεκτό από τα γερμανικά δικαστήρια κι αυτό το είχα πει στον Ομπάμα.
Ο Ντράγκι, ως πρόεδρος της ΕΚΤ, “δημιούργησε το Μπαζούκα” και είπε το whatever it takes. Το έκανε μόνος του».
