Οταν το TikTok διέκοψε τις υπηρεσίες του στις ΗΠΑ νωρίς την Κυριακή, έβγαλε μια σύντομη ανακοίνωση που απευθυνόταν στους απογοητευμένους χρήστες: «Είμαστε τυχεροί που ο πρόεδρος Τραμπ αναφέρει πως θα συνεργαστεί μαζί μας για μία λύση ώστε να αποκατασταθεί [η λειτουργία] του TikTok όταν αναλάβει την προεδρία».
Υπολογίζεται ότι η πλατφόρμα έχει περισσότερους από 170 εκατ. χρήστες στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά στην προκειμένη περίπτωση μιλούσε μόνο σε έναν από αυτούς. Πρόκειται για ένα σαφές μήνυμα που στόχο είχε να «τονώσει» τον εγωισμό του ανθρώπου που κάποτε διακήρυξε ότι «μόνο εκείνος μπορεί να φτιάξει» τα πράγματα. Και είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που μια έκκληση εταιρείας προς κάποιο πολιτικό πρόσωπο –ειδικά τόσο απροκάλυπτη όσο η συγκεκριμένη– αποφέρει τόσο άμεσα αποτελέσματα.
Το μεσημέρι της Κυριακής, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι όντως θα διευθετήσει την κατάσταση. «Θα εκδώσω εκτελεστικό διάταγμα τη Δευτέρα για την επέκταση της χρονικής περιόδου πριν τεθούν σε ισχύ οι απαγορεύσεις του νόμου, έτσι ώστε να συνάψουμε μια συμφωνία που να προστατεύει την εθνική μας ασφάλεια».
Ενα… ασαφές σχέδιο
Στη συνέχεια, ο Τραμπ περιέγραψε –με τον πιο αόριστο τρόπο– τη νέα του ιδέα: Την αποκατάσταση του TikTok ως μιας κοινοπραξίας που να ανήκει εξ ημισείας στην κινεζική ByteDance και σε κάποια αμερικανική οντότητα. Η εν λόγω πρόταση φαντάζει επιφανειακά ελκυστική, αλλά παραμένει ασαφές εάν θα καταφέρει να ευδοκιμήσει στο πλαίσιο του νόμου που πέρασε από το Κογκρέσο και υπεγράφη από τον απερχόμενο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Ο εν λόγω νόμος απαγορεύει την εφαρμογή, εκτός και εάν η εταιρεία και ο αλγόριθμος βρίσκονται υπό αμερικανικό έλεγχο.
Επιπλέον, δεν είναι ακόμα σίγουρο εάν η πρόταση Τραμπ θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια, οι οποίες σχετίζονται με τους «made in China» αλγορίθμους του TikTok. Οι αλγόριθμοι αυτοί παρακολουθούν τις επιλογές των χρηστών και επιλέγουν το είδος του περιεχομένου που θα τους εμφανίσουν στη συνέχεια.
Και οι δύο πλευρές, ωστόσο, κινήθηκαν με εντυπωσιακό τρόπο από πολιτική σκοπιά. Διακόπτοντας τη λειτουργία της πλατφόρμας το βράδυ του Σαββάτου και το πρωί της Κυριακής, το TikTok έδειξε με ξεκάθαρο τρόπο στους αφοσιωμένους χρήστες του πώς θα ήταν ο κόσμος εάν δεν υπήρχε η εφαρμογή. Για λίγες ώρες, μάλιστα, δημιούργησε ένα ζήτημα, το οποίο ο Τραμπ παρενέβη και επέλυσε, τουλάχιστον προσωρινά, καθώς βρισκόταν καθ’ οδόν για μια συγκέντρωση υποστηρικτών του το απόγευμα της Κυριακής.
Δεν είναι, λοιπόν, άξιον απορίας που ο εκτελεστικός διευθυντής της TikTok, Σου Τσου, σχεδιάζει να παρευρεθεί στην ορκωμοσία Τραμπ, όπως και ο Ελον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ.
Ο πολέμιος που έγινε σωτήρας
Για την TikTok, η μεταστροφή του Τραμπ τους τελευταίους μήνες –από τον άνθρωπο που ήθελε να απαγορεύσει την εφαρμογή σε εκείνον που εμφανίζεται αποφασισμένος να τη σώσει– δεν ήταν τίποτα λιγότερο από ένα θαύμα. Το πρωί της Κυριακής, μάλιστα, ο επερχόμενος σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικλ Γουόλτς, δήλωσε ότι, πέρα από τις υπάρχουσες ανησυχίες, πρόκειται για «μια φανταστική εφαρμογή. Είναι κάτι που απολαμβάνουν 170 εκατ. Αμερικανοί, και είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να σώσουμε το TikTok αλλά και να προστατεύσουμε τα δεδομένα των Αμερικανών από [εξωτερική] επιρροή».
Ο ίδιος φάνηκε να προλογίζει τη στρατηγική του Τραμπ: Να βρεθεί, δηλαδή, μια λύση που να ικανοποιεί όσα προβλέπονται από τον νόμο που από την Κυριακή καθιστά παράνομη «τη διανομή, τη διατήρηση ή την επικαιροποίηση μιας εφαρμογής που ελέγχεται από ξένο αντίπαλο». Σημειώνεται ότι υπάρχει μια εξαίρεση στην περίπτωση που ο πρόεδρος αποφασίσει πως η εφαρμογή «δεν ελέγχεται πλέον από τον ξένο αντίπαλο», ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον σχεδιασμό των αλγορίθμων.
Θα λειτουργήσει το σχέδιο Τραμπ;
Θα καταφέρει, όμως, η πρόταση Τραμπ για συνιδιοκτησία του TikTok να καλύψει τις απαιτήσεις του νόμου; Εξαρτάται. Εάν η κινεζική ByteDance παραμείνει η ιδιοκτήτρια και εκείνη που αναπτύσσει τον αλγόριθμο, και ο αλγόριθμος αυτός σχεδιάζεται στην Κίνα από Κινέζους μηχανικούς, τότε λίγα είναι εκείνα που θα διευθετηθούν.
Η ανησυχία για την εθνική ασφάλεια που οδήγησε στο να περάσει ο νόμος για την απαγόρευση προήλθε από τον φόβο ότι ο αλγόριθμος μπορεί να ελέγχεται από την κινεζική κυβέρνηση ή ότι Κινέζοι αξιωματούχοι θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε δεδομένα χρηστών ή στη γεωγραφική τους τοποθεσία. Και φυσικά υπάρχει παράλληλα η ανησυχία ότι ο αλγόριθμος μπορεί να σχεδιάζεται ώστε να επηρεάζει έμμεσα το περιεχόμενο που παρακολουθούν οι Αμερικανοί στα τηλέφωνά τους.
Κανείς δεν ξέρει μέχρι στιγμής πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συνιδιοκτησία του TikTok με κάποια αμερικανική οντότητα. Ο Τραμπ δεν ήταν ιδιαίτερα σαφής στις δηλώσεις του, έτσι παραμένει ανοιχτό το ερώτημα εάν η εν λόγω οντότητα θα είναι κάποια ιδιωτική εταιρεία ή η ίδια η κυβέρνηση. Είναι πάντως εμφανές ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ικανοποιημένος που η πρώτη του «διαπραγμάτευση» με την κινεζική πλευρά συμπεριλαμβάνει μια συμφωνία, ενώ μέχρι να φτάσει στη συγκέντρωση των υποστηρικτών του στην Ουάσιγκτον ισχυριζόταν ότι επρόκειτο για προσωπικό του επίτευγμα.
Αφού σημείωσε ότι η εφαρμογή τον βοήθησε στο να αποκτήσει σημαντική απήχηση μεταξύ των νεότερων ψηφοφόρων στις εκλογές –τουλάχιστον για τα δεδομένα ενός Ρεπουμπλικανού υποψηφίου– τόνισε το εξής: «Λοιπόν, μου αρέσει το TikTok. Είχα μια αρκετά καλή εμπειρία, δεν νομίζετε;».
Οταν κόπασαν οι ζητωκραυγές στη συγκέντρωση, ο ίδιος ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία πρόθεση να πληρώσουν για το 50% της ιδιοκτησίας του TikTok και πως η ByteDance θα παραδώσει τη μισή εταιρεία ως αντάλλαγμα για την έγκριση του Τραμπ που θα ανοίξει τον δρόμο για τη λειτουργία της πλατφόρμας. «Είτε σας αρέσει το TikTok είτε όχι, θα βγάλουμε πολλά λεφτά», είπε, χωρίς να αναφερθεί καθόλου στις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.
Εάν πράγματι συνέβαιναν τα παραπάνω, θα επρόκειτο για μια τουλάχιστον ασυνήθιστη συμφωνία. Αλλά όλα μπορούν να αλλάξουν. Προς το παρόν, ο Τραμπ μπορεί να θεωρήσει ως προσωπική του επιτυχία του το μήνυμα που εμφανίστηκε στο TikTok όταν οι υπηρεσίες του αποκαταστάθηκαν το απόγευμα της Κυριακής.
Σε μια ημέρα που τίποτα δεν άλλαξε πραγματικά –κανένα εκτελεστικό διάταγμα δεν υπεγράφη και καμία λύση δεν δόθηκε για τις ανησυχίες σχετικά με την εθνική ασφάλεια, απλώς εκφράστηκε μια ιδέα– το TikTok έδωσε τα εύσημα στον επερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ.
«Ευχαριστούμε για την υπομονή και την υποστήριξή σας», ανέφερε η ανακοίνωση. «Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του προέδρου Τραμπ, το TikTok επέστρεψε στις ΗΠΑ!».
