ίποτα δεν θα μπορούσε να με προετοιμάσει για αυτό που είδα με τα ίδια μου τα μάτια», είχε δηλώσει σε συνέντευξη ο γιος του Ed Asner. Έπειτα από την κηδεία του γνωστού Αμερικανού ηθοποιού, που τελέστηκε τον Αύγουστο του 2021 σε κλειστό κύκλο στο Κάνσας, λίγο πριν τα τελευταία συλλυπητήρια, το βαρύ αίσθημα του πένθους διατάραξε μια αλλόκοτη έκπληξη: άνοιξε η τηλεόραση και ενώπιον των παρευρισκόμενων εμφανίστηκε η μορφή του εκλιπόντα. Καθισμένος σε μια καρέκλα, ο Ed Asner όχι μόνο μιλούσε στον κόσμο που θρηνούσε, αλλά και απαντούσε με φυσικότητα στις ερωτήσεις τους.
Με άλλα λόγια, δεν επρόκειτο για βίντεο αλλά για AI ολόγραμμα. Το ίδιο είχε συμβεί πέρσι στην κηδεία της ακτιβίστριας Marina Smith και ενδεχομένως να υπάρχουν αρκετές επιπλέον περιπτώσεις που έχουν πειραματιστεί με τις λεγόμενες «τεχνολογίες πένθους», αλλά λόγω ανωνυμίας παρέμειναν στην αφάνεια. Ειδήσεις πάντως για την ψηφιακή αναβίωση των νεκρών υπάρχουν από το 2016, όταν η επιχειρηματίας Eugenia Kuyda παρουσίασε το πρώτο bot τέτοιου είδους, μιλώντας γραπτά με τον νεκρό φίλο της.
Η απώλεια είχε πυροδοτήσει το κυνήγι της για αυτό το –έως τότε αδιανόητο– επίτευγμα, όπως και σε πολλούς συναδέλφους της έκτοτε. Η ίδια ανάγκη κάνει την τεχνολογία αυτή αδιανόητα ελκυστική στα αυτιά μας και σήμερα: το πόσο πολύ επιθυμείς να δεις ξανά μπροστά σου πρόσωπα που έχασες, να ακούσεις από τα χείλη τους δυο λόγια, να τους πεις κάτι που δεν πρόλαβες. Όπως συνέβη με την Martha στο σχετικό επεισόδιο του Black Mirror, που αποκάλυψε στο άβαταρ του νεκρού συζύγου της ότι είναι έγκυος. Όλο και μικραίνει η απόσταση από αυτή τη δυστοπία.
Η τεχνολογία που μας επιτρέπει να μιλήσουμε με νεκρούς
Με την εντυπωσιακό άλμα που σημείωσε ο κόσμος του AI το περσινό έτος στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM), πλήθυναν και τα διαθέσιμα εργαλεία που υπόσχονται αυθεντική προσομοίωση των αγαπημένων εκλιπόντων προσώπων, όπως η υπηρεσία Re;memory από την κορεάτικη εταιρεία Deep Brain AI και το Project December, που λειτουργεί με τεχνολογία GPT-3, αλλά τα δύο επικρατέστερα εργαλεία αυτή τη στιγμή είναι η εφαρμογή HereAfter AI και το StoryFile.
Αμφότερα, σε πρώτη φάση λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο: ζητούν δεδομένα. Στην περίπτωση του HereAfter AI, σκοπός είναι τα δεδομένα καθ’ αυτά, αφού στην ουσία πρόκειται για ένα ψηφιακό αποθετήριο φωτογραφιών, ηχητικών ντοκουμέντων κ.ά., το οποίο κρατά «ζωντανή τη μνήμη» και –το εντυπωσιακό– δίνει την ευκολία του «ανοίγεις την εφαρμογή, κάνεις μια ερώτηση σχετικά με τη ζωή του ατόμου και λαμβάνεις αμέσως απάντηση με τη φωνή του», όπως είχε εξηγήσει ο James Vlahos, CEO της εταιρείας. Επομένως, το AI λειτουργεί μόνο στο φάσμα του ήχου.
Από την άλλη, το StoryFile προχωράει ένα βήμα παραπέρα: Με την εγγραφή του χρήστη, η πλατφόρμα ζητάει από εκείνον να βιντεοσκοπήσει τον εαυτό του απαντώντας σε μια σειρά από προσωπικές (και προκαθορισμένες) ερωτήσεις. Τα στοιχεία αυτά ταξινομούνται και έπειτα, μέσω τεχνολογίας deepface (πέρα από τα γλωσσικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης για την παραγωγή φυσικού λόγου), ζωντανεύει το άβαταρ στην οθόνη, διαθέσιμο για συγγενείς και φίλους. Τόσο το παράδειγμα του Ed Asner όσο και της Marina Smith ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Το πρόβλημα είναι ότι, όπως συμβαίνει με το ChatGPT, το αποτέλεσμα είναι πρωτίστως απρόσωπο και generic, παρά τη δέσμευση για επαφή με οικείους. Η ώρα για να πέσει και αυτό το φρούριο, ωστόσο, πλησιάζει.
Η επανάσταση του You, Only Virtual
«Έναν άνθρωπο μοναδικό, μόνο δικό μας», υπόσχεται να φέρει στα χέρια μας ο 39χρονος Justin Harrison. Το εφαλτήριο ήταν (και πάλι) ένα τραύμα. Έπειτα από τον θάνατο της μητέρας του από καρκίνο και έχοντας γλιτώσει ο ίδιος από ένα τραγικό αυτοκινητιστικό δυστύχημα, αφιερώθηκε στο να αναπτύξει ένα bot, το οποίο δε θα αναπαράγει γενικόλογες εκφράσεις, αλλά θα είναι απόλυτα προσωποποιημένο για τη σχέση δύο ατόμων. «Το να επαναφέρεις απλά τις αναμνήσεις έχει ελάχιστη σχέση με την ουσία μίας σχέσης», έχει επισημάνει ο ίδιος σε συνέντευξη.
Για το πειραματικό μοντέλο, χρησιμοποίησε τα δεδομένα της μητέρας του. Χρησιμοποίησε τα μηνύματα που αντάλλασσαν μεταξύ τους τα τελευταία πέντε έτη και έτσι ο «μηχανικός εγκέφαλος» έμαθε κάθε λεπτομέρεια για τη σχέση τους, με ποιο χαϊδευτικό αποκαλούσε ο ένας τον άλλον κοκ. Πριν λίγες μέρες, έπειτα από αρκετές τροποποιήσεις, είχε στα χέρια του την Versona 1.0, την ψηφιακή εκδοχή της μητέρας του σε δοκιμαστική λειτουργία, και το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικά ικανοποιητικό. Όπως μετέφερε, η επαφή ήταν απόλυτα πειστική.
Πρόκειται για το εργαλείο You, Only Virtual, το οποίο σε λίγες εβδομάδες αναμένεται να κυκλοφορήσει. Τι θα ζητάει από τον χρήστη; Και πάλι, δεδομένα: ηχητικά αρχεία, βίντεο, φωνητικά μηνύματα, email και αρχείο από συνομιλίες, οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να διαμορφώσει πιο πιστά ένα ψηφιακό χαρακτήρα καθ’ ομοίωση με τον πραγματικό. Με τα καλά του και τα κακά του. Έπειτα από δύο-τρεις μήνες επεξεργασίας των δεδομένων, η ψηφιακή βερσιόν θα είναι έτοιμη.
