Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Η 1η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS το 1988, με απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) και στη συνέχεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Το AIDS είναι μία από τις φονικότερες επιδημίες στην παγκόσμια ιστορία. Από το 1981 που παρατηρήθηκε κλινικά στις ΗΠΑ, πάνω από 35 εκατ. άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους (2017), ενώ 36,9 εκατ. άνθρωποι είναι φορείς του ιού HIV (2017).

Ο ιός HIV και το AIDS

Ο ιός HIV στοχεύει στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, καθιστώντας τον οργανισμό του ευάλωτο έναντι των λοιμώξεων και ορισμένων τύπων καρκίνου. Καθώς ο ιός καταστρέφει και εμποδίζει τη λειτουργία των ανοσοκυττάρων, τα μολυσμένα άτομα σταδιακά γίνονται ανοσοανεπαρκή. Η κατάσταση αυτή, οδηγεί σε αυξημένη ευαισθησία σε ευρύ φάσμα λοιμώξεων, καρκίνων και άλλων ασθενειών. Το πλέον προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης από τον HIV είναι το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας (AIDS), το οποίο μπορεί να χρειαστεί από 2 έως 15 χρόνια για να αναπτυχθεί, ανάλογα με το άτομο. Το AIDS καθορίζεται από την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων, λοιμώξεων ή άλλων σοβαρών κλινικών συμπτωμάτων. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι ομάδες ανθρώπων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης του HIV, είναι άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες, χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών, άτομα σε φυλακές και άλλα κλειστά περιβάλλοντα, διεμφυλικοί και εργαζόμενοι στην πορνεία και οι πελάτες τους.

Θεραπεία για τις λοιμώξεις από τον HIV, δεν υπάρχει. Ωστόσο, τα αποτελεσματικά αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν να ελέγξουν τον ιό και να βοηθήσουν στην πρόληψη της μετάδοσης έτσι ώστε τα άτομα με HIV λοίμωξη να απολαμβάνουν υγιή, μακρά και παραγωγική ζωή. Μεταξύ του 2000 και του 2017, οι νέες μολύνσεις από τον HIV μειώθηκαν κατά 36% και οι θάνατοι που σχετίζονται με τον HIV μειώθηκαν κατά 38%, λόγω της θεραπείας με αντιρετροϊκά φάρμακα. Σημειωτέον ότι το 2005 λάμβαναν θεραπεία 2 εκατ. ασθενείς, 8 εκατ. το 2010, 21,7 εκατ. το 2017, ενώ ο στόχος για το 2020 είναι 30 εκατ. και για το 2030, 33 εκατ. άτομα. Η UNAIDS, η υπηρεσία του ΟΗΕ για την καταπολέμηση του AIDS, εκπέμπει αισιόδοξα μηνύματα για την τιθάσευση του ιού και τονίζει ότι «το τέλος της επιδημίας του AIDS δεν είναι πλέον απλώς ένα όραμα, μπορεί να γίνει πραγματικότητα έως το 2030».

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Ο συνολικός αριθμός των HIV οροθετικών ατόμων (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS) που έχουν δηλωθεί στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2017 ανέρχεται σε 16.669 (3.045 άτομα μη ελληνικής εθνικότητας). Από τα περιστατικά αυτά, 13.808 (82,84%) ήταν άνδρες, 2.820 (16,92%) ήταν γυναίκες, ενώ για 41 άτομα (0,24%), δεν δηλώθηκε φύλο.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων οκτώ ετών κατά ηλικιακή ομάδα, φαίνεται ότι προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση είναι αυτή των 30- 39 ετών, ενώ παρατηρείται αύξηση στο ποσοστό των νέων περιστατικών ηλικίας 40- 49 και άνω των 50 ετών.

H επιδημία της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα παρουσίασε σημαντική αύξηση κατά τα έτη 2011 και 2012, η οποία αφορούσε κυρίως σε άτομα που μολύνθηκαν μέσω ενέσιμης χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Μείωση του ετήσιου αριθμού διαγνώσεων καταγράφεται από το 2013. Από το 2014 η πορεία της επιδημίας στους χρήστες αυτούς είναι πτωτική.

Όσον αφορά το AIDS, οι περιπτώσεις που έχουν δηλωθεί στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2017, ανέρχονται σε 4.094, εκ των οποίων 3.423 (83,6%) ήταν άνδρες και 671 (16,4%) γυναίκες. Ο αριθμός των θανάτων σε ασθενείς με AIDS το 2017, ανήλθε στα 90 άτομα και η πλειονότητά τους είναι άνδρες.