Γιατρός σε εμπόλεμες ζώνες ανά τον πλανήτη εδώ και δεκαετίες, ο Ιταλός Αλεσάντρο Βερόνα έχει συνηθίσει να βλέπει εικόνες που λειτουργούν σαν γροθιά στο στομάχι και να αντιμετωπίζει καταστάσεις κρίσης.
Στις αρχές του καλοκαιριού επέστρεψε στην Ιταλία, έπειτα από ένα χρόνο παραμονής στη Γάζα. Ήταν η τρίτη φορά που επισκεπτόταν τον παλαιστινιακό θύλακα μετά των ετών 2000 και 2010, αυτή τη φορά όμως οι καταστάσεις που βίωσε και οι εικόνες που είδε, δεν συγκρίνονται με καμία τραγωδία που έχει βιώσει μέχρι σήμερα.
Το σύστημα υγείας στη Γάζα βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση. Τα λίγα νοσοκομεία είναι υπερπλήρη, οι γιατροί αναγκάζονται να χειρουργούν χωρίς τον κατάλληλο εξοπλισμό και χρόνια άρρωστοι εγκαταλείπονται στην τύχη τους. Ακόμα και η πρόσβαση στην πιο βασική φροντίδα έχει καταστεί αδύνατη, με την έλλειψη φαρμάκων, εξοπλισμού, ηλεκτρισμού και πόσιμου νερού. «Η Γάζα είναι σήμερα ντροπή για ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα. Η ΕΕ δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη: πρέπει να σταματήσει τα όπλα και να οικοδομήσει την ειρήνη, χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία πίεσης που είναι δυνατόν για να πείσει την κυβέρνηση Νετανιάχου να σταματήσει τις επιθέσεις, τη Χαμάς να ελευθερώσει τους ομήρους και όλοι μαζί από κοινού να εργαστούμε για μια βιώσιμη λύση» συνοψίζει.

Ποια είναι η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα σήμερα και ποια τα πιο πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσπαθούν να απαλύνουν τον πόνο των Παλαιστινίων, τον ρωτάμε.
Οι «Γιατροί του Κόσμου» που επιχειρούν σήμερα στα Παλαιστινιακά Εδάφη είναι 37. Οι 25 από αυτούς βρίσκονται στη Γάζα, λέει. «Πιστεύω ότι αυτό που έχουμε μπροστά μας είναι κάτι περισσότερο από μια ανθρωπιστική κρίση, μια ανθρωπιστική καταστροφή, είναι κάτι για το οποίο κάποια μέρα θα κοιτάξουμε πίσω και θα ντραπούμε για την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό μας. Αυτό που αντιμετωπίζουμε, είναι πρωτοφανές. Έχουμε έναν πληθυσμό που υποφέρει από σοβαρές ελλείψεις τροφίμων. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα λιμού. Στην πραγματικότητα, ο λιμός εκτυλίσσεται ήδη.
Επεμβάσεις χωρίς αναισθησία, μπλακ άουτ και απελπισία
Δεν υπάρχει καθαρό νερό, ούτε φάρμακα, ούτε καύσιμα. Έχουμε ανθρώπους που έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους, το 99% του συνολικού πληθυσμού. Μιλάμε για 2.300.000 ανθρώπους. Το ποσοστό της γης που έχει καταληφθεί από το κράτος κατοχής είναι πλέον περισσότερο από 80%. Και αυτό ενώ η Γάζα έχει την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού στον κόσμο, 49.000 ανθρώπους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Συγκριτικά, η Μανίλα στις Φιλιππίνες, η πιο πυκνοκατοικημένη πόλη στον κόσμο αυτή τη στιγμή έχει 42.857 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, Η Γάζα όμως δεν είναι Μανίλα και ο βιώσιμος χώρος συρρικνώνεται και άλλο. Έχουμε κατεχόμενες ζώνες που γίνονται όλο και πιο φαρδιές κάθε μέρα. Αλλά και νέες εντολές εκκένωσης που αναγκάζουν τους πολίτες να συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο για να δημιουργηθούν οι υποτιθέμενες “ασφαλείς” περιοχές, όπου τίποτα φυσικά δεν είναι ασφαλές.

Τα μπλακ-άουτ είναι συχνά και υπάρχει δραματική έλλειψη καυσίμων. Η έλλειψη προμηθειών επιδεινώνεται από τον Μάρτιο. Τα λίγα νοσοκομεία που έχουν απομείνει, τώρα είναι μερικώς λειτουργικά, τα υλικά έχουν εξαντληθεί και υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί εφοδιασμού. Τα χειρουργεία δεν λειτουργούν όπως σε κανονικές συνθήκες, οι επεμβάσεις γίνονται χωρίς αναισθησία με τη χρήση χειρουργικού εξοπλισμού που είναι ακατάλληλος. Έπειτα, έχουμε όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με την προβληματική διανομή βοήθειας. Υπάρχει βία, λεηλασίες λόγω της απελπισίας του λαού, ακόμη και έξαρση εγκληματικότητας.
Και φυσικά υπάρχει το «μαρτύριο της σταγόνας». Πώς μπορείς να αντλήσεις νερό; Πώς μπορεί να γίνει αφαλάτωση χωρίς ρεύμα; Η λειψυδρία με τη σειρά της προκαλεί έξαρση μολυσματικών ασθενειών ακόμη και στα μέλη των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Το να είσαι στη Γάζα σημαίνει ότι ανεξάρτητα από το αν συνεργάζεσαι με τον ΟΗΕ ή με τις τοπικές Αρχές, θα αντιμετωπίσεις έλλειψη τροφίμων, έλλειψη πόρων. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι επιβιώνουν εδώ και δύο χρόνια σε μια απίστευτη κατάσταση και το συζητάμε ως κάτι φυσιολογικό. Είναι απίστευτο το γεγονός ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να μπορούν να επιβιώνουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον.

«Έχετε χάσει κάποιο συνάδελφο στο πεδίο;» τον ρωτάμε.
Θρηνήσαμε συναδέλφους και πολλά μέλη από οικογένειες συναδέλφων. Θρηνήσαμε συναδέλφους μας από άλλους οργανισμούς. Θα θυμάστε τον τραγικό θάνατο επτά μελών της οργάνωσης World Central Kitchen (WCK) σε επίθεση των IDF στη Γάζα την 1η Απριλίου του 2024. Οι εργαζόμενοι επέστρεφαν από την αποθήκη τροφίμων στο Ντέιρ αλ Μπάλα όταν το όχημά τους χτυπήθηκε. Οι νεκροί προέρχονταν από την Αυστραλία, την Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ/Καναδά και την Παλαιστίνη. Η τραγωδία είχε προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, υπενθυμίζοντας τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι ανθρωπιστικών οργανώσεων σε περιοχές συγκρούσεων.
Στη συνέχεια ήταν οι εργαζόμενοι στην Παλαιστινιακή Ερυθρά Ημισέληνο και την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA) που σκοτώθηκαν ενώ πήγαιναν να παραλάβουν τραυματίες στις 23 Μαρτίου στη Ράφα. Δέχτηκαν πυρά από ισραηλινές δυνάμεις που προελαύναν στην περιοχή, σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA) στα Παλαιστινιακά Εδάφη.
Η επιχείρηση διάσωσης ολοκληρώθηκε μία εβδομάδα μετά, καθώς τα σώματα είχαν θαφτεί στην άμμο δίπλα στα κατεστραμμένα οχήματά τους, από τη σφοδρότητα της επίθεσης,. Δεν έχει σημασία η σημαία, δεν έχει σημασία η οργάνωση που εκπροσωπεί κανείς. Οι δολοφονίες πρέπει να σταματήσουν. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία γι’ αυτό που συμβαίνει. Καμία δικαιολογία.
Ο ίδος ο Αλεσάντρο έχει εργαστεί εδώ και δεκαετίες στην πρώτη γραμμή σε πολλές εμπόλεμες ζώνες του πλανήτη. Μπορεί να μοιραστεί την πιο σπαρακτική εικόνα που έχει δει ποτέ στη Γάζα; Κάτι που τον στοιχειώνει ακόμα και σήμερα, τον ρωτάμε.
Μας απαντά με μία ερώτηση: «Μπορούμε να αποδεχτούμε ότι εν έτει 2025 νεογέννητα πεθαίνουν από την πείνα, ενώ τα στήθη των μανάδων τους είναι άδεια και οι πατεράδες τους πεθαίνουν αναζητώντας τροφή για την οικογένειά τους; Η βία επηρεάζει όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Θα δείτε υποσιτισμένα παιδιά, ηλικιωμένους που υποφέρουν. Τι κάνει για όλα αυτά η Ευρώπη των αξιών;
Χρειάζεται πραγματικά να βρούμε μία εικόνα πιο ισχυρη από αυτή; Να σας θυμίσω μία ακόμη τραγωδία που δεν χωράει ο ανθρώπινος νους. Μία Παλαιστίνια παιδίατρος έχασε τα εννέα από τα δέκα παιδιά της σε ισραηλινό βομβαρδισμό στη Γάζα. Η Aλάαα αλ Νατζάρ εργαζόταν στο νοσοκομείο Nασέρ στη Χαν Γιουνίς της Γάζας, όταν την ειδοποίησαν ότι μια ισραηλινή επίθεση σκότωσε 9 από τα 10 παιδιά και τον σύζυγό της με μια μόνο βολή. Σε μία στιγμή έχασε τα πάντα.
Η Ιταλία υποδέχθηκε την ίδια και το μοναδικό παιδί της που επέζησε. Όσο για το τι συμβαίνει με τους δημοσιογράφους στη Γάζα από την αρχή, το γνωρίζετε καλύτερα από εμένα: κανένας ξένος δημοσιογράφος δεν έχει γίνει δεκτός, ενώ οι ντόπιοι ή όσοι έχουν μείνει στη Γάζα δέχονται επίσης πυρά. Σκοτώνουν μωρά. Σκοτώνουν ηλικιωμένους. Σκοτώνουν μητέρες. Πρόκειται για τη συστηματική εξόντωση του πληθυσμού, όχι της χώρας.

Πάρτε ένα απλό παράδειγμα, το μαγείρεμα και το πώς γίνεται σε καθημερινή βάση: Ο μόνος τρόπος να μαγειρέψουν οι κάτοικοι της Γάζας είναι με αέριο που ισοδυναμεί πλέον με χρυσό, προπάνιο όμως δεν υπάρχει. Έτσι, καταφεύγουν στα ξύλα αλλά δεν υπάρχουν δάση στη Γάζα. Από πού προέρχονται τα ξύλα; Από τα συντρίμμια και τα κατεστραμμένα κτήρια, άρα είναι όλα τοξικά. Το Ισραήλ βέβαια λέει ότι δεν υπάρχει λιμός.
Ποια είναι τα κύρια εμπόδια στην παράδοση τροφίμων και τι έχει να πει για τις δολοφονίες ανθρώπων που περιμένουν στις ουρές για να προμηθευτούν λίγο φαγητό, ή φάρμακα.
«Τα εμπόδια είναι πολλά, πολιτικά, στρατιωτικά, υλικοτεχνικά» μας απαντά και συμπληρώνει: Αλλά φυσικά, όλοι αυτοί οι λόγοι συνδέονται με έναν μόνο παράγοντα, το κράτος κατοχής. Υπήρχαν πολλά σημεία διανομής από τον ΟΗΕ και κανείς δεν πέθαινε επειδή δεν υπήρχε πρόβλημα ασφάλειας και η μεθοδολογία ή η διανομή ήταν άρτιες, επειδή, όπως γνωρίζουμε καλά -μπορεί να είμαι γιατρός, αλλά ξέρω πώς λειτουργεί η διανομή- αν δεν σχεδιάσεις καλά μια διανομή, αυτό που θα προκύψει είναι το απόλυτο χάος.
Γάζα: Το υψηλότερο ποσοστό ακρωτηριασμού παιδιών στον κόσμο
Στην αρχή της λειτουργίας του, το Ανθρωπιστικό Ίδρυμα της Γάζας (GHF) (σσ: η αμερικανική ΜΚΟ που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2025 για τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα) είχε τέσσερα σημεία διανομής. Τώρα είναι λίγο περισσότερα, 10 με 12 νομίζω. Όμως οι ευάλωτοι άνθρωποι δυσκολεύονται να φτάσουν σε αυτά τα μέρη. Έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες τραυματίες και ακρωτηριασμένους που πρέπει να κάνουν μεγάλες αποστάσεις. Η Γάζα έχει το υψηλότερο ποσοστό ακρωτηριασμού παιδιών στον κόσμο αυτή τη στιγμή.
Πρέπει να μεταφέρουν πολύ βαριά πράγματα, αλλά πάνω απ’ όλα μπορεί να σκοτωθούν στη διαδρομή. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 1000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις «διαδρομές του θανάτου» μέχρι να πάρουν τρόφιμα, από την αρχή της λειτουργίας του υποτιθέμενου ανθρωπιστικού ιδρύματος για τη Γάζα. Μιλάμε λοιπόν για 1000 άτομα που δέχθηκαν πυρά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας επιβίωσης ουσιαστικά.
Αλλά δεν είναι μόνο οι νεκροί. Υπάρχουν ακόμη χιλιάδες τραυματίες. Σήμερα συνεχίζονται οι ρίψεις ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις αλλά και τις παλαιστινιακές αρχές να επισημαίνουν πάντως ότι πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό. Δεν είναι η καλύτερη πρακτική που θα μπορούσαμε να προτείνουμε. Απελπισμένοι άνθρωποι περιμένουν βοήθεια από τον ουρανό. Αυτό είναι το νέο σχέδιο του Ισραήλ.

«Εδώ και μήνες βλέπουμε να εκτυλίσσεται το χειρότερο σενάριο του λιμού στη Λωρίδα της Γάζας. Για πόσους νεκρούς μιλάμε, έχετε εικόνα;» τον ρωτάμε.
Ο υποσιτισμός έχει αυξηθει ραγδαία από την 1η Ιουλίου, και αυτό είναι κάτι που είχε ήδη προβλεφθεί με τα δεδομένα που είχαμε. Έτσι πάνω από 20.000 παιδιά έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για οξύ υποσιτισμό από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο. Περισσότεροι από 3000 πολίτες είναι υποσιτισμένοι στο σύνολο του πληθυσμού. Μιλάμε για παιδιά κάτω των πέντε ετών και από τις 7 Ιουλίου έχουμε δεκάδες θανάτους. Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα.
Ακόμη και αυτό όμως δεν είναι αρκετό, γιατί ακόμη και αν σταματήσουν σήμερα οι βομβαρδισμοί και οι επιθέσεις οι συνέπειες θα παραμείνουν. Εδώ και αρκετούς μήνες το 90% των ανθρώπων στη Γάζα, το 95% σε ορισμένες περιοχές, καταναλώνει μετά βίας μόλις 2 από τις 8 απαραίτητες ομάδες τροφίμων. Αυτό σημαίνει βασικά κάποια δημητριακά, αλεύρι και ίσως μερικές φορές πατάτες. Δεν υπάρχουν φρέσκα τρόφιμα, λαχανικά και φρούτα, υπάρχει έλλειψη πρωτεϊνών. Ένα σώμα δεν μπορεί να το αντέξει αυτό για τόσο πολύ καιρό.
Έτσι έχουμε ηλικιωμένους που θα πεθάνουν μαζικά λόγω σαρκοπενίας. Έγκυες γυναίκες που παρουσιάζουν επιπλοκές και αδυνατούν να θηλάσουν μετά τον τοκετό. Αλλά και παιδιά που ακόμη και αν ζήσουν εμφανίζουν προβλήματα, καθυστερήσεις στην ανάπτυξη και φυσικά ψυχολογικά προβλήματα και τραύματα που δύσκολα επουλώνονται. Έτσι δεν πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στο ποιος πεθαίνει, επειδή στη Γάζα όλοι αργοπεθαίνουν εδώ και πολύ καιρό.

Ο Αλεσάντρο Βερόνα είναι παθολόγος, αλλά εργάζεται στον ανθρωπιστικό τομέα εδώ και 10 χρόνια. Έχει βρεθεί λοιπόν, σε πολλά μέρη στην Αφρική, ακόμη και στην Ελλάδα το 2016, στον προσφυγικό καταυλισμό της Ειδομένης. Έχει επίσης εργαστεί στο Αφγανιστάν, την Ουκρανία, τα Βαλκάνια. Η Γάζα είναι η χειρότερη κρίση που έχει βιώσει. «Δεν έχω καμία αμφιβολία γι’ αυτό και μερικές φορές όταν μιλάω με τους συναδέλφους.. όλοι νιώθουν το ίδιο. Υπάρχει όμως μία διαφορά. Όταν ήμουν στο Αφγανιστάν λόγου χάρη, ο υποσιτισμός προκλήθηκε από την ξηρασία, υπήρχε τεράστια έλλειψη νερού, ενώ παράλληλα υπήρχαν και οι Ταλιμπάν.
Ήταν συνδυασμός φυσικών παραγόντων και βίας από την ανθρωπότητα. Στη Γάζα η τραγωδία είναι 100% ανθρώπινης προέλευσης. Βλέπουμε έναν πληθυσμό που υποφέρει μπροστά στα μάτια του κόσμου εδώ και 2 χρόνια και κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει. Και αυτό είναι το χειρότερο πράγμα που έχω δει στη ζωή μου. Και γνωρίζω την Παλαιστίνη. Έχω ζήσει εκεί πολύ καιρό, αλλά είναι ο,τι χειρότερο έχω δει και άνθρωποι με χρόνια εμπειρίας στον ανθρωπιστικό και τον ιατρικό κλάδο θα σας πουν το ίδιο»
Τέλος, όπως έγινε πρώτα αντιληπτό στην Ουκρανία στη Γάζα είδαμε για πρώτη φορά τη βία μέσα από τη ροή των κοινωνικών μέσων. Είδαμε για πρώτη φορά τόσο έντονα τη φρίκη μέσα από τα κινητά μας. Έτσι, ως είδος, θα πρέπει να αναρωτηθούμε και να ρωτήσουμε τις κυβερνήσεις μας: Δεχόμαστε να είμαστε απλώς θεατές σε μια τέτοια βία ή θέλουμε να δείξουμε ότι έχουμε αξίες και αρχές ως χώρες, ως μέλη της ΕΕ και του ΟΗΕ που έχουμε υπογράψει την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
«Μαμά πεθαίνω στη σωστή πλευρά της ιστορίας…»
Θα κλείσω με μία ιστορία που σκέφτομαι κάθε φορά που κλείνω τα μάτια μου. Στις 28 Μαρτίου, όταν σκοτώθηκαν 15 γιατροί και παραϊατρικοί σε ισραηλινή επίθεση, μετά από πολυήμερες έρευνες βρέθηκε το πτώμα ενός Παλαιστίνιου εθελοντή και παραδόθηκε στην οικογένεια του. Ο ανηψιός του κατάφερε να ξεκλειδώσει το κινητό του τηλέφωνο, όπου βρέθηκε ένα βίντεο το οποίο κάνει έκτοτε τον γύρο του κόσμου. Μιλάει με τη μητέρα του, ξέρει ότι πρόκειται να πεθάνει επειδή δέχονται πυρά, ήταν εντελώς απροστάτευτοι και άοπλοι. Ήθελαν απλά να βοηθήσουν τους συμπολίτες τους. Και εκείνος έλεγε: «Μαμά, θα πεθάνω, αλλά θα πεθάνω στη σωστή πλευρά της ιστορίας, με τον τρόπο που επέλεξα να πεθάνω: Σας προτείνω να βρείτε αυτό το βίντεο και να το δείξετε…».
newsbomb.gr