Περιτριγυρισμένος από τον θόρυβο της δυνατής μουσικής, τις βεράντες των εστιατορίων και τον θόρυβο των τροχών των βαλιτσών που σέρνονται ανάμεσα σε γεμάτους κάδους απορριμμάτων, ο Γιώργος Ζαφειρίου πιστεύει ότι η αύξηση του τουρισμού έχει κάνει αγνώριστη την ιστορική συνοικία της Αθήνας.
Η Πλάκα «απειλείται από τον υπερτουρισμό», δήλωσε ο Ζαφειρίου, ο οποίος ζει εκεί για περισσότερες από τρεις δεκαετίες και είναι επικεφαλής της ένωσης κατοίκων της συνοικίας.
Φέτος, αναμένεται να επισκεφθούν την Αθήνα 10 εκατομμύρια άνθρωποι, αύξηση δύο εκατομμυρίων από το 2024, η οποία αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη δημοτικότητα της πόλης ως τουριστικού προορισμού μετά το τέλος της πανδημίας.
Παρά την ετικέτα της ως λίκνο του δυτικού πολιτισμού, η Αθήνα θεωρούνταν στο παρελθόν ως ένας σταθμός μεταξύ του αεροδρομίου και του λιμανιού του Πειραιά.
Με το παρατσούκλι «η γειτονιά των θεών», η Πλάκα βρίσκεται κάτω από τον αρχαίο λόφο της Ακρόπολης, ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς που φιλοξενεί το ναό του Παρθενώνα, ο οποίος υποδέχτηκε σχεδόν 4,5 εκατομμύρια επισκέπτες πέρυσι.
Η Πλάκα είναι πλέον γεμάτη τουρίστες που περιπλανιούνται στο δαιδαλώδες δίκτυο στενών δρόμων της, που είναι γεμάτο καφετέριες, ταβέρνες, καταστήματα με σουβενίρ, μικρές βυζαντινές εκκλησίες και κειμήλια από την αρχαιότητα και την οθωμανική εποχή.
Η Πλάκα «είναι η παλαιότερη γειτονιά της Ευρώπης που κατοικείται συνεχώς από την αρχαιότητα», δήλωσε η Λυδία Καρρά, επικεφαλής της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), η οποία δραστηριοποιείται για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Δεν μπορούμε να την αφήσουμε να χάσει την ψυχή της», πρόσθεσε.
«Γεμάτη τουρίστες»
Ο τουρισμός είναι ένας από τους πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, η οποία υπέστη χρόνια οδυνηρής λιτότητας μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την επακόλουθη κρίση χρέους στην ευρωζώνη.
Για τον Κωνσταντίνο Μαρινάκη, πωλητή σε κατάστημα με σουβενίρ, «η Ελλάδα επιτέλους τα πάει καλύτερα χάρη στην καλή κατάσταση του τουρισμού, που επέτρεψε στην οικονομία να ανακάμψει και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας».
Ωστόσο, ο ακμάζων αυτός τομέας έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με τους ντόπιους να διαμαρτύρονται για την ραγδαία αύξηση των τιμών των κατοικιών και τον αντίκτυπο στις γειτονιές τους.
Διαδηλωτές έχουν στοχεύσει τουρίστες με νεροπίστολα στη Βαρκελώνη της Ισπανίας, ενώ η Βενετία εισήγαγε εισητήριο για την είσοδο στην πόλη, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τον αριθμό των επισκεπτών.
Ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε με υπερηφάνεια στο AFP ότι η Αθήνα είναι πλέον μία από τις 10 πόλεις με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο, αλλά αναγνώρισε ότι «περιοχές όπως η Πλάκα είναι κορεσμένες από τουρίστες».
«Δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο στάδιο της Βαρκελώνης, αλλά πρέπει να δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά», είπε.
Πρόσφατα δημιουργήθηκε μια «μονάδα παρέμβασης» για την Πλάκα, με σκοπό την επιβολή των κανόνων με την υποστήριξη της αστυνομίας.
Κάθε κάτοικος που εντοπίζει τραπέζια εστιατορίου που καταλαμβάνουν δημόσιο χώρο ή αυτοκίνητα παρκαρισμένα στο πεζοδρόμιο μπορεί να αναφέρει τους παραβάτες σε αυτή την ομάδα.
«Μεταξύ 1960 και 1980, η Πλάκα κατακλύστηκε από ντισκοτέκ και μπουζούκια» και «πολλοί κάτοικοι είχαν ήδη φύγει», εξήγησε η Καρρά.
Ένα προεδρικό διάταγμα του 1993 έκλεισε τα κλαμπ, προστάτευσε τα σπίτια και καθόρισε τη χρήση κάθε κτιρίου στη γειτονιά, με τα ξενοδοχεία να επιτρέπονται μόνο σε συγκεκριμένους δρόμους.
«Παράκαμψη» των κανόνων
Ωστόσο, «αυτοί οι κανόνες έχουν παρακαμφθεί», με «ολόκληρα σπίτια να μετατρέπονται σε πολυάριθμα διαμερίσματα» που διαφημίζονται σε πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης, δήλωσε ο Δημήτρης Μέλισσας, δικηγόρος ειδικευμένος στον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Ο πληθυσμός της Πλάκας, που ανέρχεται σε 2.000 άτομα, μπορεί να «πλημμυρίσει» από έως και τέσσερις φορές περισσότερους τουρίστες το καλοκαίρι, πρόσθεσε ο Μελίσσας, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία, καθώς η απογραφή μετράει την Αθήνα στο σύνολό της.
Εκπροσωπώντας την ΕΛΛΕΤ, ο δικηγόρος έχει υποβάλει υπόθεση σχετικά με τη νομιμότητα 16 κτιρίων που έχουν μετατραπεί εξ ολοκλήρου σε βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Ελλάδας.
Υποστήριξε ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, επειδή διαθέτουν ρεσεψιόν ή σερβίρουν πρωινό σε βεράντες. Η απόφαση, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα σημαντικό νομικό προηγούμενο, αναμένεται μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η Κυβέρνηση έχει απαγορεύσει τις νέες εισαγωγές διαμερισμάτων σε πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης για τουλάχιστον ένα χρόνο στο κέντρο της Αθήνας, όπου το 2024 υπήρχαν περισσότερα από 12.000 εποχιακά ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, κάτι που συνέβαλε στην αύξηση των ενοικίων.
«Όμως, όταν εξακολουθώ να διαβάζω διαφημίσεις σε εφημερίδες για επενδύσεις σε διαμερίσματα που μπορούν να μετατραπούν σε Airbnb, αμφιβάλλω για την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου», δήλωσε ο Μέλισσας.
«Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι η ψήφιση των νόμων, αλλά η εφαρμογή τους».
*Πηγή: AFP/newsbomb.gr
