Προβληματισμό έχει προκαλέσει η ανακοίνωση ότι η Τουρκία έχει συμφωνήσει σχεδόν σε όλα με Γερμανία και Βρετανία για να αποκτήσει 40 μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter.
Ωστόσο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι αυτές οι χώρες που…. πλασάρουν τα Eurofighter στην Τουρκία, για το δικό τους στόλο επιλέγουν τα F-35.
Την Τετάρτη, γερμανικά ΜΜΕ δημοσίευσαν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες το Βερολίνο, ενέκρινε το αίτημα της Τουρκίας για την πώληση 40 μαχητικών αεροσκαφών. Παράλληλα, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και ο Βρετανός ομόλογός του Τζον Χίλι υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για την πώληση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία. Η Τουρκία παράλληλα δεν εγκαταλείπει και την προσπάθεια για τα F-35.
Όπως αναφέρει η τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ, η τουρκική Πολεμική Αεροπορία σχεδιάζει να αξιοποιήσει αποτελεσματικά το απόθεμά της προσθέτοντας ακόμη τέσσερα μαχητικά αεροσκάφη F-16, Eurofighter Typhoon και δεν εγκαταλείπει το σχέδιο να αποκτήσει τα πέμπτης γενιάς F-35 έχοντας παραγγείλει 100 μονάδες (των οποίων η παράδοση έχει αναστειλεί έπειτα από τις κυρώσεις που επέβαλαν στην Άγκυρα τα αμερικανικά νομοθετικά σώματα), για να αντιμετωπίσει πιθανές ελλείψεις στην αεροπορική ισχύ μεταξύ 2028 και 2035. Το τουρκικό δημοσίευμα σημειώνει μάλιστα ότι: Η επιλογή του Eurofighter Typhoon είχε ως στόχο να αντιμετωπίσει πιθανές ελλείψεις που προκύπτουν από την απόκτηση αεροσκαφών F-35 και Rafale από την Ελλάδα. Οι προσπάθειες για την προμήθεια F-35 και την άρση των κυρώσεων CAATSA βρίσκονται σε εξέλιξη.
«Τα ελληνικά μαχητικά μας εντοπίζουν, μας εγκλωβίζουν, ενώ εμείς δεν μπορούμε να τους εντοπίσουμε»
Την ίδια στιγμή εντύπωση προκαλούν οι δηλώσεις του προέδρου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Οζγκιούρ Οζέλ, ο οποίος δήλωσε: «Όταν απογειωθεί ένα ισραηλινό F-35 και απέναντι του βρεθεί ένα δικό μας F-16, το ισραηλινό μαχητικό μπορεί και βλέπει το δικό μας για 6 ολόκληρα λεπτά ενώ ούτε καν μπορούμε να το δούμε εμείς. Εκείνο το F-35 θα μπορεί να μας πλήξει και να επιστρέψει και εμείς ούτε καν θα το έχουμε αντιληφθεί. Για αυτό το Eurofighter είναι σημαντικό. Κι όταν απογειώνεται ένα ελληνικό F-16 κι ένα δικό μας F-16, για πολλά χιλιόμετρα το ελληνικό μπορεί να εντοπίσει το δικό μας, ενώ το δικό μας F-16 δεν εντοπίζει κάτι. Καθώς τα συστήματα του ελληνικού F-16 εκσυγχρονίστηκαν, τα δικά μας δεν εκσυγχρονίστηκαν. Τα τελευταία 24 χρόνια στον στόλο μας εντάχθηκαν μόλις 20 μαχητικά, ενώ τα τελευταία 11 χρόνια δεν έχει ενταχθεί ούτε ένα μαχητικό».
Ποια μαχητικά αεροσκάφη φαίνεται να υπερέχουν
Eurofighter, Rafale, F-16, F-35 συνεχίζουν τον αδιάκοπο χορό των εξοπλισμών ιδίως στην παρούσα φάση, που η Ευρώπη αποφάσισε επιτέλους να ασχοληθεί πιο ενεργά με την άμυνά της.
Ωστόσο, παρά τις ανταγωνιστικές κινήσεις Ευρωπαίων κατασκευαστών τα αμερικανικά F-35 προτιμώνται… Τους τελευταίους δύο μήνες, τρεις ευρωπαϊκές χώρες έχουν υποβάλει νέες παραγγελίες για το F-35 και τρεις ακόμη χώρες αναμένεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Στις 16 Ιουνίου, η Ιταλία ανακοίνωσε μια επιπλέον παραγγελία 25 αεροσκαφών F-35 (15 F-35A και 10 F-35B), αυξάνοντας τη συνολική παραγγελία της σε 115 μονάδες. Επίσης, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αγορά 12 επιπλέον αεροσκαφών F-35A. Επίσης, το Βέλγιο επιβεβαίωσε τα σχέδιά του να αγοράσει 11 επιπλέον αεροσκάφη F-35A, αυξάνοντας τον συνολικό στόλο του σε 45 F-35A. Νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 2024, η Ρουμανία υπέγραψε επιστολή προσφοράς και αποδοχής (LOA) για 32 μαχητικά αεροσκάφη F-35A.
Την περασμένη εβδομάδα, το POLITICO ανέφερε ότι η Γερμανία εξετάζει την αγορά 15 επιπλέον F-35, αυξάνοντας τον συνολικό στόλο σε 50, επικαλούμενο πηγές που είναι ενημερωμένες για τις διακριτικές συνομιλίες μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον. Ωστόσο, μια μεταγενέστερη έκθεση του Reuters διέψευσε αυτούς τους ισχυρισμούς.
Εν τω μεταξύ, χώρες όπως η Αυστρία, η Ελλάδα και η Ισπανία εξετάζουν επίσης την αγορά επιπλέον μαχητικών αεροσκαφών F-35. Αυτές οι παραγγελίες για επιπλέον F-35 αποδεικνύουν ότι η ζήτηση για αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη στις ευρωπαϊκές χώρες δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης.
Το ιστορικό της… μάχης των αεροσκαφών
Σύμφωνα με το eurasiantimes.com σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, οι ευρωπαϊκές προσπάθειες για την επίτευξη αυτονομίας σε κρίσιμες αμυντικές πλατφόρμες, όπως τα μαχητικά αεροσκάφη, δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Στη δεκαετία του 1980, μια κοινοπραξία που αποτελείτο από τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ιταλία και την Ισπανία αποφάσισε να αναπτύξει το Eurofighter Typhoon, ενώ η Γαλλία αποφάσισε να αναπτύξει το Rafale, ως εναλλακτική λύση στα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη.
Εν τω μεταξύ, ακολουθώντας την ίδια λογική, η Σουηδία επένδυσε στα μαχητικά αεροσκάφη Gripen που κατασκεύαζαν σουηδικές αμυντικές βιομηχανίες.
Αυτές οι προσπάθειες εξασφάλισαν ότι η Ευρώπη διαθέτει πλέον όχι ένα, αλλά τρία προηγμένα ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη. Ωστόσο, παρά τη διαθεσιμότητα αυτών των ευρωπαϊκών μαχητικών αεροσκαφών, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επέλεξαν το F-35 αντί για τα ευρωπαϊκά αεροσκάφη.
Η δημοτικότητα του F-35 στην Ευρώπη συνεχίζει να αυξάνεται, ακόμη και όταν αυτά τα ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη, ειδικά το Typhoon και το Gripen, αγωνίζονται να διατηρήσουν τις γραμμές παραγωγής τους ελλείψει νέων παραγγελιών.
Την περασμένη εβδομάδα, το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει ενεργά τις προσπάθειες εξαγωγής του μαχητικού αεροσκάφους Eurofighter, στο πλαίσιο των προσπαθειών της BAE Systems να διατηρήσει μια γραμμή παραγωγής για το αεροσκάφος στο Warton.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός από τους πελάτες που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα, η Αυστρία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει αγοράσει Eurofighter Typhoons.
Ακόμη και μεταξύ των πελατών του προγράμματος, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Γερμανία έχουν παραγγείλει F-35, εκτός από τα Typhoon. Στην πραγματικότητα, τόσο η Ιταλία όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υποβάλει παραγγελίες για F-35 το 2025, ενώ η Γερμανία μπορεί επίσης να υποβάλει παραγγελία για 15 επιπλέον F-35.
Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία αναμενόταν να παρέχουν μια ασφαλή πελατειακή βάση ως οι δύο κύριοι προγραμματιστές του προγράμματος, το F-35A επιλέχθηκε έναντι του Eurofighter από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2025 και από τη Γερμανία το 2022.
Πού… χάνει το Eurofighter
Το Eurofighter Typhoon υπέστη πρόσφατα πολλαπλές διαδοχικές απώλειες σε διαγωνισμούς σε όλη την Ευρώπη, όταν διαγωνίστηκε έναντι του F-35, μεταξύ άλλων στο Βέλγιο, την Πολωνία, τη Φινλανδία, την Ελβετία και την Τσεχική Δημοκρατία.
Ενώ το Eurofighter Typhoon χρησιμοποιείται μόνο από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, τρεις από τις οποίες είναι πελάτες του προγράμματος, έως και 10 ευρωπαϊκές χώρες έχουν παραγγείλει το F-35 και δύο ακόμη χώρες αναμένεται να υποβάλουν παραγγελίες για το F-35 τους επόμενους μήνες.
Ομοίως, εκτός από τη Γαλλία, μόνο τρεις ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν Rafales: η Ελλάδα, η Κροατία και η Σερβία.
Το Gripen της Σουηδίας είχε την ίδια τύχη. Εκτός από τη Σουηδία, μόνο δύο ευρωπαϊκές χώρες, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία, παρήγγειλαν αυτά τα αεροσκάφη.
Είναι αλήθεια ότι ενώ και τα τρία ευρωπαϊκά αεροσκάφη — τα Rafale, Eurofighter Typhoon και Gripen — ανήκουν στην κατηγορία 4,5 γενιάς, το F-35 είναι ένα αεροσκάφος πέμπτης γενιάς με πιο προηγμένες δυνατότητες.
