Παρότι είναι ακόμα νωρίς για να προχωρήσει κανείς σε σαφή εκτίμηση, οι οίκοι και οι αναλυτές έχουν προκρίνει τρία σενάρια σε ό,τι αφορά το κόστος των ζημιών: το πολύ καλό, που υπολογίζει το κόστος περίπου στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, το καλό, που το προσδιορίζει στα +-60 δισεκατομμύρια και το κακό, όπου οι ζημιές εκτιμάται ότι θα φτάσουν ή θα ξεπεράσουν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένο το γεγονός ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο τα ακίνητα, αλλά σχεδόν τα πάντα είναι ασφαλισμένα, το βάρος θα πέσει στις ασφαλιστικές εταιρείες και στον κρατικό ασφαλιστικό φορέα, ο οποίος αναλαμβάνει όχι μόνο την ασφαλιστική κάλυψη των πολιτών, αλλά και το ρόλο του αντασφαλιστή, καλύπτοντας τις ζημιές που δεν θα καταφέρουν οι ιδιωτικές. Όπως και να χει ωστόσο, το διπλό χτύπημα μέσα σε λίγες εβδομάδες, πρώτα από τον τυφώνα Έλεν και στη συνέχεια από τον Μίλτον, προκαλεί μια δίχως προηγούμενο θύελλα στον ασφαλιστικό κλάδο που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή, με στελέχη του να αναμένουν ένα «τσουνάμι» χρεοκοπιών ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά και τη «μεγάλη έξοδο»: την αποχώρηση, δηλαδή, των μεγαλύτερων ιδιωτικών ασφαλιστών από τη Φλόριντα, ως περιοχής μεγάλου ρίσκου και μικρών αποδόσεων, κάτι που με τη σειρά του θα εκτοξεύσει το κόστος της ασφάλισης.
Πολιτεία Υψηλού Κινδύνου
Ανεξάρτητα από το αν οι ζημιές στη Φλόριντα θα πλησιάσουν το κόστος της καταστροφής που προκάλεσε το 2005 ο τυφώνας Κατρίνα, ο οποίος μετέτρεψε σε βάλτο τη Νέα Ορλεάνη (είχαν ξεπεράσει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια τότε οι ζημιές), θεωρείται πιθανό να τιναχτεί στον αέρα το ασφαλιστικό σύστημα της Πολιτείας, η οποία τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται ως «υψηλού ρίσκου περιοχή».
Καθόλου τυχαία, το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών θα καλυφθεί και από τον μεγαλύτερο ασφαλιστή της Φλόριντα, την κρατική Citizens Property Insurance Corp, η οποία δημιουργήθηκε το 2002 και έχει πρόσβαση στο κρατικό ταμείο των ΗΠΑ, όχι μόνο για τις ζημιές των δικών της πελατών (περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια πολίτες) αλλά και όσων ιδιωτικών ασφαλιστικών χρεοκοπήσουν. Αυτό το σενάριο, δεν είναι καθόλου μακρινό και καθόλου άγνωστο για την περιοχή, οι ταχυδρομικοί κώδικες της οποίας αποτελούν τους 78 από τους 80 πιο υψηλού ρίσκου για τις ασφαλιστικές σε όλες τις ΗΠΑ!
Ήδη στη Φλόριντα -και όχι μόνο- συζητάται ευρέως ότι κάποιες ιδιωτικές ασφαλιστικές ενδέχεται να μην καταφέρουν να καλύψουν το κόστος, χρεοκοπώντας ή αποχωρώντας από την αγορά, ή να αρνηθούν να το καλύψουν. Σε αυτή την περίπτωση, οι πολίτες θα αποζημιωθούν από τη Citizens, η οποία έχει στο ταμείο «ξεχωριστά» 14,4 δισεκατομμύρια δολάρια για να το κάνει αυτό. Όμως θα φτάσουν αυτά τα λεφτά;
Την απάντηση τη δίνει το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι ασφαλιστές των ΗΠΑ αποχώρησαν από τη Φλόριντα -αρνούμενοι να συνάψουν συμβόλαια για κατοίκους της περιοχής- μετά το πέρασμα του τυφώνα Άντριου, το 1992, αφήνοντας την αγορά σε μικρότερες εταιρείες, οι οποίες συνήθως στερούνται των πόρων να καλύψουν τις σημαντικές ζημιές των (ολοένα αυξανόμενων σε συχνότητα και ένταση) καιρικών φαινομένων. Άλλωστε, από το 2003 έχουν πτωχεύσει 41 ασφαλιστικές στη Φλόριντα, έναντι 37 που χρεοκόπησαν το ίδιο διάστημα σε ολόκληρη τη χώρα.
Αυτό, έχει οδηγήσει και σε μια πιο «σφιχτή» πολιτική αποζημιώσεων. Ενώ στις ΗΠΑ είθισται να ασφαλίζεται ό,τι κινείται και δεν κινείται, από τους ανθρώπους, στα σπίτια, την οικοσκευή, τα οχήματα, τις βάρκες ως και τα κατοικίδια, μόνο το περασμένο έτος, σύμφωνα με στοιχεία της Weiss Ratings, οι έξι μεγαλύτερες ασφαλιστικές που δραστηριοποιούνται στη Φλόριντα, αρνήθηκαν να καλύψουν το 50% των αποζημιώσεων, πατώντας σε «παραθυράκια» (όπως για παράδειγμα αν είναι από θαλασσινό νερό ή γλυκό νερό οι ζημιές).
Και αυτό το τελευταίο δεν είναι καθόλου τυχαίο, με δεδομένο ότι έναν χρόνο νωρίτερα, το 2022, η Φλόριντα είχε χτυπηθεί από τον τυφώνα Ίαν, ο οποίος προκάλεσε ζημιές 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αναλυτές της RBC εκτιμούν ότι εάν οι ζημιές κυμανθούν στο ύψος αυτών του Ίαν, οι ασφαλιστικές θα καταφέρουν να ανταποκριθούν, ή, έστω, να επιβιώσουν.
Κατά έναν περίεργο τρόπο, αυτή η άρνηση ή η αδυναμία των ιδιωτικών ασφαλιστικών να καλύψουν τις ζημιές, ανατίθεται στην κρατική Citizens, η οποία θεωρείται ότι είναι αδύνατο να χρεοκοπήσει, όμως επιστρέφει το κόστος στους ίδιους τους πολίτες της Φλόριντα. Εάν ξεμείνει από χρήματα, η Citizens έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τους νομοθέτες επιπλέον 15% των ποσών που έχει καλύψει και, σε δεύτερη φάση, να χρεώσει ένα επιπλέον 10% σε όλους τους κατοίκους της Φλόριντα οι οποίοι έχουν ασφαλίσει οτιδήποτε, ανεξάρτητα εάν έχουν κάλυψη από τη Citizens ή ιδιώτη και στο τι αφορά η ασφάλιση. Στο χειρότερο σενάριο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, θα εξετάσει εάν θα κάνει bailout στη Φλόριντα, ουσιαστικά καλύπτοντας την ανοικοδόμηση της περιοχής, κάτι που ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι πρόθυμος να κάνει, εάν χρειαστεί.
Αυτά, δεν είναι καθόλου καλά νέα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων της Φλόριντα, οι οποίοι κατά μέσο όρο πληρώνουν ασφάλιστρα 4.060 δολαρίων ετησίως, περίπου 1.000 δολάρια περισσότερα από κάθε άλλη Πολιτεία των ΗΠΑ, χωρίς σε αυτό το κόστος να συμπεριλαμβάνεται η αποζημίωση από πλημμυρικά φαινόμενα, τα οποία χρεώνονται ξεχωριστά και αρκετά ακριβότερα! Αυτό έχει οδηγήσει στο φαινόμενο όσοι δεν έχουν υποθηκευμένα σε τράπεζες τα σπίτια τους (για τους οποίους οι δανείστριες τράπεζες απαιτούν να υπάρχει πλήρης ασφαλιστική κάλυψη), να αποφεύγουν να τα ασφαλίσουν. Το ποσοστό είναι μικρό, καθώς αφορά περίπου έναν στους 13 ιδιοκτήτες ακινήτων στις ΗΠΑ, αλλά δεν είναι καθόλου αμελητέο.
Υπάρχει άλλωστε και η άρνηση κάλυψης. Η Citizens δημιουργήθηκε αρχικά για να παρέχει ασφαλιστική κάλυψη στα σπίτια που οι ιδιωτικές ασφαλιστικές αρνούνται να παρέχουν οποιαδήποτε κάλυψη. Πρόκειται για αυτά που είναι χτισμένα στο παραλιακό μέτωπο, δίπλα από ποτάμια και ρέματα, καθώς και αυτά που έχουν πληγεί τουλάχιστον μία φορά από πλημμυρικά φαινόμενα (και έχουν αποζημιωθεί), τα οποία οι ιδιωτικές ασφαλιστικές απλά… δεν καλύπτουν.
Υπάρχουν, ωστόσο και όροι. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο κάποιος μπορεί να τύχει ασφάλισης από τους Πολίτες είναι εάν η χαμηλότερη προσφορά που λαμβάνει από ιδιωτικό ασφαλιστή είναι πάνω από 20% μεγαλύτερη από την προσφορά των Πολιτών. Η αξία της περιουσίας τους πρέπει επίσης να είναι 700.000 δολάρια ή λιγότερο, εκτός αν βρίσκονται στις κομητείες Μαϊάμι και Μονρό,όπου το ανώτατο όριο είναι 1 εκατομμύριο δολάρια.
Η «μεγάλη έξοδος» και η αύξηση του κόστους
Το ζήτημα της κατάρρευσης του ασφαλιστικού τομέα ιδιαίτερα στη Φλόριντα, είναι κάτι το οποίο εξετάζεται πολύ καιρό τώρα, καθώς οι αντασφαλιστικές εταιρείες (ουσιαστικά οι ασφαλιστικές που… ασφαλίζουν τις ασφαλιστικές) αρνούνται πλέον να καλύψουν την Πολιτεία, ως απάντηση στις αυξανόμενες ζημιές από φυσικές καταστροφές. Αυτό το πέρασμα του Μίλτον, λοιπόν, μπορεί να είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι καθώς, όπως γράφουν οι αναλυτές της S&P σε σημείωμά τους, θα μπορούσε να «εξουθενώσει πλήρως» κάποιους από τους μεγαλύτερους ασφαλιστές, εκτροχιάζοντας τα διαθέσιμα budget τους για την κάλυψη καταστροφών το 2024.
Στην πράξη, τα τελευταία χρόνια οι αντασφαλιστές αυξάνουν σχεδόν κατά 50% το χρόνο τα premium τους. Αυξάνουν τα ασφάλιστρα ή αρνούνται να καλύψουν, σε περίπτωση που αφορά τη Φλόριντα, ως «απάντηση» στις όλο και συχνότερες και σοβαρότερες καταστροφές από φυσικά φαινόμενα τις οποίες οι επιστήμονες αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή.
Καθόλου τυχαία, μετά από διαπραγμάτευση σε ιστορικά υψηλά μετά από τη δημοσίευση ισχυρών κερδών, οι μετοχές των μεγαλύτερων αντασφαλιστικών του κόσμου, μεταξύ των οποίων οι Swiss Re, Munich Re, Lloyd’s of London, Beazley, Hiscox, Lancashire οδεύουν προς την… κατηφόρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της RBC. Ενόψει της ανανέωσης των συμβολαίων που θα «τρέχουν» από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι αντασφαλιστές επαναπροσδιορίζουν (ανοδικά) τα κόστη, κάνοντας τη δραστηριοποίηση των ασφαλιστικών στην περιοχή μη συμφέρουσα. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό;
Ο λόγος έχει προβλεφθεί σε «άσκηση επί χάρτου», που έκαναν νωρίτερα φέτος -και μάλιστα για τη Φλόριντα- οι αναλυτές της Lloyd’s, η οποία διενεργεί υποχρεωτικά ετήσια stress tests στον κλάδο. Σύμφωνα με αυτή, ένας μεγάλου μεγέθους τυφώνας ο οποίος θα χτύπαγε τη χερσόνησο της Φλόριντα, περνώντας με πλήρη ένταση μέσα από την Τάμπα, θα προκαλούσε ζημιές ύψους 134 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον ασφαλιστικό τομέα των ΗΠΑ.
Πάντως η Fitch Ratings, εκτιμά ότι ο τυφώνας Μίλτον δεν είναι πιθανό να επηρεάσει την πιστοληπτική ικανότητα των αξιολογούμενων ασφαλιστών περιουσίας/ατυχημάτων και των παγκόσμιων αντασφαλιστών, δεδομένου ότι τα επίπεδα κεφαλαίων τους είναι πολύ ισχυρά. Ωστόσο, οι ειδικοί ασφαλιστές περιουσίας της Φλόριντα, τους οποίους η Fitch δεν αξιολογεί, είναι ευάλωτοι στο βαθμό που ο μεγάλος τυφώνας δημιουργήσει ζημίες που υπερβαίνουν τα αντασφαλιστικά όρια, αναφέρουν οι αναλυτές της.
«Εκτιμούμε ότι οι ασφαλισμένες ζημίες του Μίλτον θα κυμανθούν από 30 έως 50 δισεκατομμύρια δολάρια, η μεγαλύτερη ασφαλισμένη ζημία από τότε που ο τυφώνας Ίαν (ένας ισχυρός τυφώνας κατηγορίας 4) κατέστρεψε μια παρόμοια διαδρομή το 2022 και προκάλεσε ζημίες ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Μίλτον θα αποτελέσει γεγονός για τα κέρδη του 4ου τριμήνου και του 2024 για τις μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες με έκθεση στη Φλόριντα. Οι ασφαλιστικές ζημίες θα πλήξουν τα σημεία αντασφαλιστικής πρόσδεσης, μεταφέροντας ένα σημαντικό ποσό ζημιών στην αντασφαλιστική αγορά, ιδίως από τις εξειδικευμένες εταιρείες της Φλόριντα με χαμηλότερες κρατήσεις», αναφέρει η Fitch.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η υψηλότερη ζήτηση και η περιορισμένη προσφορά εργατικού δυναμικού και υλικών που απαιτούνται για την προσαρμογή των απαιτήσεων και την επισκευή/ανακατασκευή μετά από πολλαπλές καταστροφές μεγάλης κλίμακας μπορεί να αυξήσει τις ασφαλισμένες ζημίες κατά 20% ή και περισσότερο. Και ο τυφώνας αυτός, αναμένεται να ωθήσει τις παγκόσμιες απώλειες του κλάδου μέχρι στιγμής το 2024 σε πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια, σηματοδοτώντας το πέμπτο συνεχόμενο έτος που οι απώλειες ξεπερνούν αυτό το όριο. Αυτό το αυξημένο επίπεδο ζημιών από καταστροφές θα περιορίσει πιθανότατα το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων στις επιχειρήσεις καταστροφών περιουσίας το 2025, καθώς οι (αντ)ασφαλιστές διατηρούν την πειθαρχία στην ανάληψη κινδύνων. Οι ασφαλίσεις περιουσίας στη Φλόριντα παρουσίασαν σταθερές έως 10% μειώσεις στα ποσοστά στις ανανεώσεις αντασφάλισης τον Ιούνιο/Ιούλιο του 2024, αντανακλώντας τον περιορισμένο αντίκτυπο της περιόδου τυφώνων του 2023.
Όλα αυτά, ενώ οι αξιωματούχοι της Φλόριντα και ασφαλιστικοί παράγοντες εκτιμούσαν ότι η αγορά είχε καταφέρει να σταθεροποιηθεί το τελευταίο έτος, χάρη στις νομικές μεταρρυθμίσεις που περιόρισαν αυτό που χαρακτηρίζουν ως επιπόλαιες αγωγές και αμφισβητήσιμες αξιώσεις. Η Citizens μπόρεσε να μειώσει την έκθεσή της μεταφέροντας εκατοντάδες χιλιάδες συμβόλαια (περισσότερα από 300.000) σε ιδιωτικούς παρόχους και, ένας καταστροφικός τυφώνας θα μπορούσε να τρομάξει τους ιδιωτικούς ασφαλιστές που έχουν αρχίσει να επιστρέφουν στην αγορά της Φλόριντα.
«Οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και να ανεβαίνουν, οι ασφαλιστές θα μπορούσαν να χρεοκοπήσουν και οι πολίτες θα είναι κρεμάμενοι», εκτιμά ο Σαμ Μπόιντ, σύμβουλος ακινήτων της Sotheby’s στη Φλόριντα. Αλλά άλλοι σημειώνουν ότι οι τιμές των ακινήτων συνέχισαν να αυξάνονται παρά την έκθεση της πολιτείας σε ακραία καιρικά φαινόμενα και αμφιβάλλουν ότι ο Μίλτον θα αμβλύνει την ελκυστικότητα της Φλόριντα. Τι θα γίνει στο τέλος; Όλα θα εξαρτηθούν από το τελικό κόστος των ζημιών του τυφώνα και το πόσο σύντομα θα επαναληφθεί μια φυσική καταστροφή στην περιοχή…
