Αν και δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις στους υποτρόφους υποψήφιους διδάκτορες, ορισμένοι από τους οποίους ξεκίνησαν το 2015, μέχρι αυτή τη στιγμή, δηλαδή 8 χρόνια μετά, δεν έχουν φανεί συνεπείς με τα παραδοτέα
Σημειώνεται, ότι αν και δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις στους υποτρόφους υποψήφιους διδάκτορες – ορισμένοι από τους οποίους ξεκίνησαν το 2015 – μέχρι αυτή τη στιγμή, δηλαδή 8 χρόνια μετά, δεν έχουν φανεί συνεπείς με τα παραδοτέα.
Ο Ομότιμος Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΚΥ, Μιχαήλ Κουτσιλιέρης, αναλύει την κατάσταση στο protothema.gr.
Ως «απαράδεκτη» χαρακτηρίζεται από το Σωματείο Συμβασιούχων Ερευνητών και Διδασκόντων, που εργάζονται στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά κέντρα της Αθήνα (ΣΣΕΔ) η προοπτική διεκδίκησης εκ μέρους του υπουργείου Παιδείας και του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) από τους υποψήφιους διδάκτορες μέσω εξωδίκων ολόκληρο το ποσό της υποτροφίας, που έλαβαν, καθώς δεν ολοκλήρωσαν τη διδακτορική τους διατριβή. Το Σωματείο υποστηρίζει ότι πρόκειται για τα «δεδουλευμένα» των υποψηφίων, θεωρεί ότι οι προθεσμίες είναι «ασφυκτικές» και καλεί σε κινητοποίηση την Πέμπτη, 18 Ιουλίου, έξω από το υπουργείο Παιδείας, στις 9.00πμ με κύριο αίτημα την άρση των εξωδίκων για επιστροφή των χρημάτων.
Σύμφωνα με τον Ομότιμο Καθηγητή Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρο ΔΣ του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), Μιχαήλ Κουτσιλιέρη, σε ό,τι αφορά στις αναφερόμενες υποτροφίες, «η χρηματοδότηση προήλθε από πρόγραμμα ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, στο πλαίσιο του οποίου, ορίζονταν οι όροι χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, το ΙΚΥ δεν αποφασίζει αυτοτελώς, αλλά πάντα σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού κοινωνικού Ταμείου, στην οποία γνωστοποιούσε και τα αιτήματα των υποτρόφων».
Να σημειωθεί πως στη σύμβαση, την οποία υπογράφει ο υποψήφιος για να λάβει τη χρηματοδότησή του, αναφέρεται ρητά ότι σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί το έργο, έχει την υποχρέωση να επιστρέψει τα χρήματα που πήρε, εκτός αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας που εμπόδισαν την ολοκλήρωσή του, που προσδιορίζονται από το νόμο.
Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, το ΙΚΥ είναι υποχρεωμένο εκ του νόμου να διεκδικήσει τα χρήματα, που καταβλήθηκαν στους υποψηφίους διδάκτορες ως «αχρεωστήτως καταβληθέντα».
Όσο για το ύψος των τροφείων, γίνεται γνωστό ότι οι υποψήφιοι διδάκτορες του ΙΚΥ παίρνουν περίπου (900 -) 1000 ευρώ το μήνα για 36 μήνες ή για 16 μήνες, ανάλογα με το πρόγραμμα, τα οποία είναι αφορολόγητα. Η χρηματοδότηση δεν συνεχίζεται πέραν της τριετίας.
Σχετικά με τον ακριβή αριθμό των χορηγηθεισών υποτροφιών, ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης θα πει: «Με Απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου εγκρίθηκαν 211 υποτροφίες διδακτορικών σπουδών 1ου Κύκλου με διάρκεια έως 36 μήνες και η Πράξη ολοκληρωνόταν έως τις 31-08-2019. Στο 2ο Κύκλο εγκρίθηκαν 330 υποτροφίες διδακτορικών σπουδών διάρκειας 36 μηνών ενώ με άλλη απόφαση, οι υποτροφίες ανήλθαν τελικά σε 700 για διδακτορικές σπουδές διάρκειας 36 μηνών με καταληκτική ημερομηνία Πράξης 31-12-2021.
Επίσης, με Απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου εγκρίθηκαν 500 ώριμα διδακτορικά, μέγιστης διάρκειας 16 μηνών, προκειμένου οι υποψήφιοι να ολοκληρώσουν έγκαιρα τη διδακτορική τους διατριβή στην Ελλάδα κατά το χρονικό διάστημα από 01/05/2017 έως 30/06/2019 και η διδακτορική διατριβή τους προβλεπόταν να ολοκληρωθεί έως τις 30-06-2023. Μάλιστα, μαζί με την αίτηση του υποψηφίου κατατίθετο και Τεκμηριωμένη Βεβαίωση της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, στην οποία αναγράφονται αφενός ότι η διδακτορική διατριβή εξελίσσεται ικανοποιητικά και θα ολοκληρωθεί – ‘επιτυχής υποστήριξη διδακτορικής διατριβής’ – εντός 16 μηνών από την έναρξη της υποτροφίας, αφετέρου ότι το θέμα της διδακτορικής διατριβής εμπίπτει στον επιστημονικό τομέα ή κλάδο και στην εξειδίκευση, που δηλώνει ο Υποψήφιος Διδάκτορας στην αρχική του αίτηση».
Ποια είναι η εξέλιξη της διαδικασίας για την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής
Όπως ορίζεται, κατά τη διάρκεια υλοποίησης του διδακτορικού υπάρχουν ενδιάμεσα παραδοτέα.
Ακολούθως, με τη λήξη της υποτροφίας, χορηγείται βεβαίωση από τη Γραμματεία του οικείου Τμήματος ή Σχολής, από την οποία να προκύπτει ότι έχει κατατεθεί η πρόταση της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για τον ορισμό Eπταμελούς Eξεταστικής Επιτροπής κρίσης της διδακτορικής διατριβής.
«Οι ανωτέρω εκθέσεις, καθώς και το θετικό περιεχόμενο αυτών αποτελεί προϋπόθεση για την απρόσκοπτη και συνεχή καταβολή της υποτροφίας μέχρι τη λήξη της», επισημαίνει ο Πρόεδρος του ΙΚΥ.
Τελικό παραδοτέο είναι η ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής, δηλαδή η επιτυχής υποστήριξη του διδακτορικού ενώπιον της 7μελούς Εξεταστικής Επιτροπής.
Για τον λόγο αυτό, οι υπότροφοι υποχρεούνται να καταθέτουν στο Ι.Κ.Υ. μετά τη λήξη της υποτροφίας, με περιθώριο ολίγων μηνών, βεβαίωση επιτυχούς υποστήριξης της διδακτορικής διατριβής ενώπιον της Επταμελούς Επιτροπής ή τίτλο αναγόρευσης σε διδάκτορα, που θα συνοδεύονται από αντίγραφο της διδακτορικής διατριβής.
Τί ορίζουν οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ) για τις υποτροφίες 1ου και 2ου Κύκλου και τα ώριμα διδακτορικά
Σύμφωνα με τις ΚΥΑ, η αποπληρωμή των τροφείων πραγματοποιείται μετά την κατάθεση των τελικών παραδοτέων.
Σε περίπτωση διακοπής ή ανάκλησης της υποτροφίας εξ υπαιτιότητας του υποτρόφου, εκτός των περιπτώσεων ανωτέρας βίας, ο υπότροφος υποχρεούται να επιστρέψει στο ΙΚΥ το συνολικό ποσό της καταβληθείσας υποτροφίας.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΙΚΥ με αποφάσεις του έδωσε δύο παρατάσεις σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, προκειμένου να επεκταθεί η δυνατότητα σε υποτρόφους να ολοκληρώσουν τα παραδοτέα τους έως τις 31.12.2023, που αποτελεί και την οριστική λήξη του προγράμματος ΕΣΠΑ στην ΕΕ», υπογραμμίζει ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης για να προσθέσει: «Κατόπιν των ανωτέρω παρατάσεων, η συνολική διάρκεια των σπουδών των υποτρόφων ήταν για τη μία περίπτωση, εννέα έτη (08-01-2015 έως 31-12-2023) και για την άλλη, ήταν έξι έτη και οκτώ μήνες (01/05/2017 έως 31-12-2023) – χρονικό διάστημα υπεραρκετό για την ολοκλήρωση μιας διδακτορικής διατριβής από τους συνεπείς υποψηφίους, που είχαν αφιερωθεί ουσιαστικά στην υλοποίηση της πρότασης διδακτορικής διατριβής, όπως είχαν υποχρέωση να πράξουν».
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στα ποσοστά των υποτρόφων, που δεν προσκόμισαν τα τελικά παραδοτέα ανά Πράξη:
– Για τον Α΄κύκλο, το 12,38% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
– Για το Β΄κύκλο, το 11,14% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
– Για τα ‘ώριμα’ διδακτορικά, το 16,82% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα
«Δεδομένου ότι έχει επέλθει η λήξη (31-12-2023) της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ (2014-2020), δεν υφίσταται ουδεμία δυνατότητα από το ΙΚΥ νέας παράτασης υποβολής παραδοτέων ή ο επαναπροσδιορισμός των παραδοτέων σε περίπτωση μη επιτυχούς υποστήριξης των διδακτορικών τους διατριβών, καθώς αυτά δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα του. Αντίθετα το ΙΚΥ είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει τα οριζόμενα στην αριθμ. 133397/Β2/12-08-2016 (Β΄2628) «Διαδικασία ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών υποτροφιών του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών ΚΥΑ», εξηγεί ο Πρόεδρος του ΙΚΥ.
Μάλιστα, με σχετικό έγγραφο που απέστειλε το ΙΚΥ προς τον Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, εκτός της ενημέρωσης για το θέμα των υποτρόφων που δεν έχουν εκπληρώσει τις συμβατικές υποχρεώσεις τους έως 31-12-2023, για την περίπτωση ορισμένων υποτρόφων, οι οποίοι τις εκπλήρωσαν αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο – εντός του έτους 2024 – προτείνεται η επιεικής αντιμετώπιση του προβλήματος, δοθέντος ότι η οικονομική επιβάρυνση των τέως υποτρόφων είναι σοβαρή: «Για τα παιδιά, που τελικά έφεραν το διδακτορικό τους εντός του 2024, έστω εκπρόθεσμα, έχουμε κάνει την πρόταση στα υπουργείο, η οποία περιμένουμε να εγκριθεί με υπουργική απόφαση. Έχω συναντηθεί και με τους δύο συλλόγους, που εκπροσωπούν τους υποψηφίους αυτούς, έχουμε συμφωνήσει για τη συγκεκριμένη πρόταση, βρισκόμαστε σε αναμονή της απόφασης των δύο υπουργείων», τονίζει ο Πρόεδρος του ΙΚΥ και προσθέτει: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος χρόνος εκπόνησης ενός διδακτορικού, είναι 3 χρόνια – 4 το πολύ – και με τόσες παρατάσεις που δώσαμε, προφανώς υπάρχει πρόβλημα με το παραδοτέο όταν τα 3-4 χρόνια γίνονται 8».
Η ευθύνη των επιβλεπόντων Καθηγητών
Κατά την εκπόνηση του διδακτορικού, οι επιβλέποντες Καθηγητές οφείλουν να παρουσιάζουν εξαμηνιαίες εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο των υποψήφιων διδακτόρων, όπως προαναφέρθηκε.
Συμβαίνει, ωστόσο, συχνά στις εκθέσεις να εμφανίζεται ως ‘ομαλή’ η πρόοδος του υποψηφίου και στο τέλος – ύστερα από 8 χρόνια! – ο Καθηγητής να αναφέρει ότι ‘δεν εξελίχθηκε όπως αναμενόταν η εκπόνηση του διδακτορικού’. Όπως προκύπτει, η επίβλεψη από την πλευρά του δεν μπορεί παρά να είναι ανεπαρκής.
«Δυστυχώς, πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν Καθηγητές, οι οποίοι έχουν 30 υποψήφιους υποτρόφους υπό την επίβλεψή τους. Υπάρχουν περιπτώσεις ακόμη και 50 ή περισσότερων διδακτορικών υπό έναν επιβλέποντα! Επιπλέον, ιδιαίτερα σε θετικές ή ιατροβιολογικές επιστήμες, πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα για να υποστηριχθεί ο υποψήφιος διδάκτορας, να υπάρχει δηλαδή συγκεκριμένο ερευνητικό grant (επιχορήγηση), μέσω του οποίου θα εξασφαλίζεται η οικονομική ενίσχυση του διδακτορικού του υποψηφίου», αναφέρει ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης, ο οποίος επιμερίζει την ευθύνη ανάμεσα στους υποψηφίους αλλά και στα ίδια τα Πανεπιστήμια σχετικά με την κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί στο πεδίο των διδακτορικών:
«Έχουν μεγάλη ευθύνη τα πανεπιστήμια όταν επιτρέπουν σε ένα Καθηγητή να έχει ταυτόχρονα 30-50 υποψήφιους διδάκτορες, επειδή είναι βέβαιο ότι δεν γίνεται ένας επιβλέπων Καθηγητής να τους υποστηρίξει όλους ταυτόχρονα – οικονομικά και επιστημονικά». Σημειώνει δε ότι «η πρότασή του προς το υπουργείο θα είναι στη νέα προγραμματική περίοδο, η σύμβαση των υποψηφίων διδακτόρων να συνυπογράφεται από τον επιβλέποντα Καθηγητή, επομένως να είναι και ο ίδιος συνυπεύθυνος για την ολοκλήρωση των διδακτορικής διατριβής. Επίσης, με τη σύμβαση να πιστοποιείται από τον επιβλέποντα η ύπαρξη ερευνητικών κονδυλίων για την οικονομική υποστήριξη του ερευνητικού έργου του υποτρόφου υποψήφιου διδάκτορα για τα επόμενα τρία χρόνια τουλάχιστον».
Όπως τονίζει ακόμη ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης, «οι υποτροφίες δεν είναι συμβάσεις ερευνητικού έργου, όπου χρηματοδοτείται η εργασία του ερευνητή αλλά ειδική αφορολόγητη οικονομική ενίσχυση και δίδεται για ένα συγκεκριμένο σκοπό, είτε αυτός είναι η ολοκλήρωση ενός μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών, είτε αυτός είναι η ολοκλήρωση ενός διδακτορικού», καταλήγει.
Η ανακοίνωση του Σωματείου Συμβασιούχων Ερευνητών και Διδασκόντων, που εργάζονται στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά κέντρα της Αθήνα (ΣΣΕΔ):
Να αποσυρθούν τώρα τα εξώδικα προς τους υποτρόφους του ΙΚΥ!
Καταδικάζουμε την απαράδεκτη και εκβιαστική κίνηση και την προσπάθεια τρομοκράτησης με εξώδικα σε υπότροφους υποψήφιους διδάκτορες του ΙΚΥ (Α’ και Β’ κύκλου και «ώριμων διδακτορικών») απαιτώντας να επιστρέψουν τα τροφεία που έχουν ήδη λάβει, να επιστρέψουν δηλαδή τα δεδουλευμένα τους, γιατί δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την διδακτορική τους διατριβή εντός της ασφυκτικής προθεσμίας που προέβλεπε η σύμβαση!
Αφού δεν ήταν αρκετά τα δεκάδες απειλητικά και εκβιαστικά email και τηλεφωνήματα που δέχτηκαν οι συνάδελφοί μας υπότροφοι, για να επιστρέψουν τα δεδουλευμένα τους, αφού στο ΙΚΥ αρνήθηκαν την παράταση που αιτήθηκαν έγκυες συναδέλφισσες μας και συνάδελφοί μας με σοβαρά προβλήματα υγείας, τώρα κλιμακώνεται η τρομοκράτηση των «εκπρόθεσμων» υποτρόφων, αποστέλλοντας εξώδικά στα σπίτια τους, απαιτώντας την επιστροφή των δεδουλευμένων τους μέσα σε 30 μέρες!
Όλα αυτά σε ένα καθεστώς αναμονής αντιδράσεως από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να λάβει απόφαση για να λύσει το «κόλλημα» που κρατάει δέσμιους τους συναδέλφους υποψήφιους διδάκτορες. Την ώρα που πολυδιαφημίζεται το κυβερνητικό ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση του “brain drain”, την ίδια ώρα επικρατεί σιγή ιχθύος στο υπουργείο και πλήρης αδράνεια μπροστά στα πραγματικά προβλήματα του ανώτατου επιστημονικού δυναμικού, των νέων ερευνητών και ερευνητριών!
Το σωματείο μας από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό των συναδέλφων μας αναδεικνύοντας τα παραπάνω ζητήματα με ανακοινώσεις και επιστολές ενώ πραγματοποιήσαμε και κινητοποίηση στο ΙΚΥ στις 24/4/2024, κατά την οποία αντιπροσωπεία του Σωματείου μας μαζί με υποψήφιους διδάκτορες εκπρόθεσμους υποτρόφους συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ιδρύματος και κατέθεσε τα αιτήματα των συναδέλφων μας, αποσπώντας δέσμευση ότι το ΔΣ του ΙΚΥ θα αιτηθεί από το Υπ. Παιδείας την παράταση της καταβολής των απαιτούμενων παραδοτέων για τους υποτρόφους μέχρι το τέλος του 2024. Σε αναμονή της επίσημης ενημέρωσης μας για την πορεία του αιτήματος μας και την απάντηση του Υπουργείου, αιφνιδίως εστάλησαν εξώδικα στους συναδέλφους μας!
Κανένας μόνος του! Καλούμε όλους τους υποτρόφους του ΙΚΥ που απειλούνται με επιστροφή τροφείων να έρθουν σε επαφή με το σωματείο και να κινητοποιηθούν μαζί μας!
Οργανώνουμε κινητοποίηση στο Υπουργείο Παιδείας! Η ημέρα και η ώρα θα ανακοινωθούν το συντομότερο, κατόπιν συνεννόησης με τους πληττόμενους συναδέλφους μας.
– Να σταματήσουν τώρα οι απειλές προς τους υπότροφους υποψήφιους διδάκτορες του ΙΚΥ για άμεση επιστροφή των τροφείων
– Άμεσα να υπάρξει απάντηση από τα αρμόδια Υπουργεία με έκδοση ΚΥΑ ευνοϊκή προς τους υποψήφιους διδάκτορες
– Να παρθούν πίσω τα εξώδικα προς τους εκπρόθεσμους συναδέλφους/ισσες μας
– Καταβολή των τελευταίων δεδουλευμένων που εκκρεμούν για όσους ΥΔ δεν κατάφεραν να παραδώσουν τη διατριβή τους στον εκτιμώμενο χρόνο
Αν και δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις στους υποτρόφους υποψήφιους διδάκτορες, ορισμένοι από τους οποίους ξεκίνησαν το 2015, μέχρι αυτή τη στιγμή, δηλαδή 8 χρόνια μετά, δεν έχουν φανεί συνεπείς με τα παραδοτέα
Σημειώνεται, ότι αν και δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις στους υποτρόφους υποψήφιους διδάκτορες – ορισμένοι από τους οποίους ξεκίνησαν το 2015 – μέχρι αυτή τη στιγμή, δηλαδή 8 χρόνια μετά, δεν έχουν φανεί συνεπείς με τα παραδοτέα.
Ο Ομότιμος Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΚΥ, Μιχαήλ Κουτσιλιέρης, αναλύει την κατάσταση στο protothema.gr.
Ως «απαράδεκτη» χαρακτηρίζεται από το Σωματείο Συμβασιούχων Ερευνητών και Διδασκόντων, που εργάζονται στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά κέντρα της Αθήνα (ΣΣΕΔ) η προοπτική διεκδίκησης εκ μέρους του υπουργείου Παιδείας και του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) από τους υποψήφιους διδάκτορες μέσω εξωδίκων ολόκληρο το ποσό της υποτροφίας, που έλαβαν, καθώς δεν ολοκλήρωσαν τη διδακτορική τους διατριβή. Το Σωματείο υποστηρίζει ότι πρόκειται για τα «δεδουλευμένα» των υποψηφίων, θεωρεί ότι οι προθεσμίες είναι «ασφυκτικές» και καλεί σε κινητοποίηση την Πέμπτη, 18 Ιουλίου, έξω από το υπουργείο Παιδείας, στις 9.00πμ με κύριο αίτημα την άρση των εξωδίκων για επιστροφή των χρημάτων.
Σύμφωνα με τον Ομότιμο Καθηγητή Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρο ΔΣ του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), Μιχαήλ Κουτσιλιέρη, σε ό,τι αφορά στις αναφερόμενες υποτροφίες, «η χρηματοδότηση προήλθε από πρόγραμμα ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, στο πλαίσιο του οποίου, ορίζονταν οι όροι χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, το ΙΚΥ δεν αποφασίζει αυτοτελώς, αλλά πάντα σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού κοινωνικού Ταμείου, στην οποία γνωστοποιούσε και τα αιτήματα των υποτρόφων».
Να σημειωθεί πως στη σύμβαση, την οποία υπογράφει ο υποψήφιος για να λάβει τη χρηματοδότησή του, αναφέρεται ρητά ότι σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί το έργο, έχει την υποχρέωση να επιστρέψει τα χρήματα που πήρε, εκτός αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας που εμπόδισαν την ολοκλήρωσή του, που προσδιορίζονται από το νόμο.
Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, το ΙΚΥ είναι υποχρεωμένο εκ του νόμου να διεκδικήσει τα χρήματα, που καταβλήθηκαν στους υποψηφίους διδάκτορες ως «αχρεωστήτως καταβληθέντα».
Όσο για το ύψος των τροφείων, γίνεται γνωστό ότι οι υποψήφιοι διδάκτορες του ΙΚΥ παίρνουν περίπου (900 -) 1000 ευρώ το μήνα για 36 μήνες ή για 16 μήνες, ανάλογα με το πρόγραμμα, τα οποία είναι αφορολόγητα. Η χρηματοδότηση δεν συνεχίζεται πέραν της τριετίας.
Σχετικά με τον ακριβή αριθμό των χορηγηθεισών υποτροφιών, ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης θα πει: «Με Απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου εγκρίθηκαν 211 υποτροφίες διδακτορικών σπουδών 1ου Κύκλου με διάρκεια έως 36 μήνες και η Πράξη ολοκληρωνόταν έως τις 31-08-2019. Στο 2ο Κύκλο εγκρίθηκαν 330 υποτροφίες διδακτορικών σπουδών διάρκειας 36 μηνών ενώ με άλλη απόφαση, οι υποτροφίες ανήλθαν τελικά σε 700 για διδακτορικές σπουδές διάρκειας 36 μηνών με καταληκτική ημερομηνία Πράξης 31-12-2021.
Επίσης, με Απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου εγκρίθηκαν 500 ώριμα διδακτορικά, μέγιστης διάρκειας 16 μηνών, προκειμένου οι υποψήφιοι να ολοκληρώσουν έγκαιρα τη διδακτορική τους διατριβή στην Ελλάδα κατά το χρονικό διάστημα από 01/05/2017 έως 30/06/2019 και η διδακτορική διατριβή τους προβλεπόταν να ολοκληρωθεί έως τις 30-06-2023. Μάλιστα, μαζί με την αίτηση του υποψηφίου κατατίθετο και Τεκμηριωμένη Βεβαίωση της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, στην οποία αναγράφονται αφενός ότι η διδακτορική διατριβή εξελίσσεται ικανοποιητικά και θα ολοκληρωθεί – ‘επιτυχής υποστήριξη διδακτορικής διατριβής’ – εντός 16 μηνών από την έναρξη της υποτροφίας, αφετέρου ότι το θέμα της διδακτορικής διατριβής εμπίπτει στον επιστημονικό τομέα ή κλάδο και στην εξειδίκευση, που δηλώνει ο Υποψήφιος Διδάκτορας στην αρχική του αίτηση».
Ποια είναι η εξέλιξη της διαδικασίας για την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής
Όπως ορίζεται, κατά τη διάρκεια υλοποίησης του διδακτορικού υπάρχουν ενδιάμεσα παραδοτέα.
Ακολούθως, με τη λήξη της υποτροφίας, χορηγείται βεβαίωση από τη Γραμματεία του οικείου Τμήματος ή Σχολής, από την οποία να προκύπτει ότι έχει κατατεθεί η πρόταση της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για τον ορισμό Eπταμελούς Eξεταστικής Επιτροπής κρίσης της διδακτορικής διατριβής.
«Οι ανωτέρω εκθέσεις, καθώς και το θετικό περιεχόμενο αυτών αποτελεί προϋπόθεση για την απρόσκοπτη και συνεχή καταβολή της υποτροφίας μέχρι τη λήξη της», επισημαίνει ο Πρόεδρος του ΙΚΥ.
Τελικό παραδοτέο είναι η ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής, δηλαδή η επιτυχής υποστήριξη του διδακτορικού ενώπιον της 7μελούς Εξεταστικής Επιτροπής.
Για τον λόγο αυτό, οι υπότροφοι υποχρεούνται να καταθέτουν στο Ι.Κ.Υ. μετά τη λήξη της υποτροφίας, με περιθώριο ολίγων μηνών, βεβαίωση επιτυχούς υποστήριξης της διδακτορικής διατριβής ενώπιον της Επταμελούς Επιτροπής ή τίτλο αναγόρευσης σε διδάκτορα, που θα συνοδεύονται από αντίγραφο της διδακτορικής διατριβής.
Τί ορίζουν οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ) για τις υποτροφίες 1ου και 2ου Κύκλου και τα ώριμα διδακτορικά
Σύμφωνα με τις ΚΥΑ, η αποπληρωμή των τροφείων πραγματοποιείται μετά την κατάθεση των τελικών παραδοτέων.
Σε περίπτωση διακοπής ή ανάκλησης της υποτροφίας εξ υπαιτιότητας του υποτρόφου, εκτός των περιπτώσεων ανωτέρας βίας, ο υπότροφος υποχρεούται να επιστρέψει στο ΙΚΥ το συνολικό ποσό της καταβληθείσας υποτροφίας.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΙΚΥ με αποφάσεις του έδωσε δύο παρατάσεις σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, προκειμένου να επεκταθεί η δυνατότητα σε υποτρόφους να ολοκληρώσουν τα παραδοτέα τους έως τις 31.12.2023, που αποτελεί και την οριστική λήξη του προγράμματος ΕΣΠΑ στην ΕΕ», υπογραμμίζει ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης για να προσθέσει: «Κατόπιν των ανωτέρω παρατάσεων, η συνολική διάρκεια των σπουδών των υποτρόφων ήταν για τη μία περίπτωση, εννέα έτη (08-01-2015 έως 31-12-2023) και για την άλλη, ήταν έξι έτη και οκτώ μήνες (01/05/2017 έως 31-12-2023) – χρονικό διάστημα υπεραρκετό για την ολοκλήρωση μιας διδακτορικής διατριβής από τους συνεπείς υποψηφίους, που είχαν αφιερωθεί ουσιαστικά στην υλοποίηση της πρότασης διδακτορικής διατριβής, όπως είχαν υποχρέωση να πράξουν».
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στα ποσοστά των υποτρόφων, που δεν προσκόμισαν τα τελικά παραδοτέα ανά Πράξη:
– Για τον Α΄κύκλο, το 12,38% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
– Για το Β΄κύκλο, το 11,14% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
– Για τα ‘ώριμα’ διδακτορικά, το 16,82% των υποτρόφων, που έλαβε υποτροφία δεν υπέβαλε τελικό παραδοτέο.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα
«Δεδομένου ότι έχει επέλθει η λήξη (31-12-2023) της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ (2014-2020), δεν υφίσταται ουδεμία δυνατότητα από το ΙΚΥ νέας παράτασης υποβολής παραδοτέων ή ο επαναπροσδιορισμός των παραδοτέων σε περίπτωση μη επιτυχούς υποστήριξης των διδακτορικών τους διατριβών, καθώς αυτά δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα του. Αντίθετα το ΙΚΥ είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει τα οριζόμενα στην αριθμ. 133397/Β2/12-08-2016 (Β΄2628) «Διαδικασία ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών υποτροφιών του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών ΚΥΑ», εξηγεί ο Πρόεδρος του ΙΚΥ.
Μάλιστα, με σχετικό έγγραφο που απέστειλε το ΙΚΥ προς τον Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, εκτός της ενημέρωσης για το θέμα των υποτρόφων που δεν έχουν εκπληρώσει τις συμβατικές υποχρεώσεις τους έως 31-12-2023, για την περίπτωση ορισμένων υποτρόφων, οι οποίοι τις εκπλήρωσαν αλλά σε μεταγενέστερο χρόνο – εντός του έτους 2024 – προτείνεται η επιεικής αντιμετώπιση του προβλήματος, δοθέντος ότι η οικονομική επιβάρυνση των τέως υποτρόφων είναι σοβαρή: «Για τα παιδιά, που τελικά έφεραν το διδακτορικό τους εντός του 2024, έστω εκπρόθεσμα, έχουμε κάνει την πρόταση στα υπουργείο, η οποία περιμένουμε να εγκριθεί με υπουργική απόφαση. Έχω συναντηθεί και με τους δύο συλλόγους, που εκπροσωπούν τους υποψηφίους αυτούς, έχουμε συμφωνήσει για τη συγκεκριμένη πρόταση, βρισκόμαστε σε αναμονή της απόφασης των δύο υπουργείων», τονίζει ο Πρόεδρος του ΙΚΥ και προσθέτει: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος χρόνος εκπόνησης ενός διδακτορικού, είναι 3 χρόνια – 4 το πολύ – και με τόσες παρατάσεις που δώσαμε, προφανώς υπάρχει πρόβλημα με το παραδοτέο όταν τα 3-4 χρόνια γίνονται 8».
Η ευθύνη των επιβλεπόντων Καθηγητών
Κατά την εκπόνηση του διδακτορικού, οι επιβλέποντες Καθηγητές οφείλουν να παρουσιάζουν εξαμηνιαίες εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο των υποψήφιων διδακτόρων, όπως προαναφέρθηκε.
Συμβαίνει, ωστόσο, συχνά στις εκθέσεις να εμφανίζεται ως ‘ομαλή’ η πρόοδος του υποψηφίου και στο τέλος – ύστερα από 8 χρόνια! – ο Καθηγητής να αναφέρει ότι ‘δεν εξελίχθηκε όπως αναμενόταν η εκπόνηση του διδακτορικού’. Όπως προκύπτει, η επίβλεψη από την πλευρά του δεν μπορεί παρά να είναι ανεπαρκής.
«Δυστυχώς, πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν Καθηγητές, οι οποίοι έχουν 30 υποψήφιους υποτρόφους υπό την επίβλεψή τους. Υπάρχουν περιπτώσεις ακόμη και 50 ή περισσότερων διδακτορικών υπό έναν επιβλέποντα! Επιπλέον, ιδιαίτερα σε θετικές ή ιατροβιολογικές επιστήμες, πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα για να υποστηριχθεί ο υποψήφιος διδάκτορας, να υπάρχει δηλαδή συγκεκριμένο ερευνητικό grant (επιχορήγηση), μέσω του οποίου θα εξασφαλίζεται η οικονομική ενίσχυση του διδακτορικού του υποψηφίου», αναφέρει ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης, ο οποίος επιμερίζει την ευθύνη ανάμεσα στους υποψηφίους αλλά και στα ίδια τα Πανεπιστήμια σχετικά με την κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί στο πεδίο των διδακτορικών:
«Έχουν μεγάλη ευθύνη τα πανεπιστήμια όταν επιτρέπουν σε ένα Καθηγητή να έχει ταυτόχρονα 30-50 υποψήφιους διδάκτορες, επειδή είναι βέβαιο ότι δεν γίνεται ένας επιβλέπων Καθηγητής να τους υποστηρίξει όλους ταυτόχρονα – οικονομικά και επιστημονικά». Σημειώνει δε ότι «η πρότασή του προς το υπουργείο θα είναι στη νέα προγραμματική περίοδο, η σύμβαση των υποψηφίων διδακτόρων να συνυπογράφεται από τον επιβλέποντα Καθηγητή, επομένως να είναι και ο ίδιος συνυπεύθυνος για την ολοκλήρωση των διδακτορικής διατριβής. Επίσης, με τη σύμβαση να πιστοποιείται από τον επιβλέποντα η ύπαρξη ερευνητικών κονδυλίων για την οικονομική υποστήριξη του ερευνητικού έργου του υποτρόφου υποψήφιου διδάκτορα για τα επόμενα τρία χρόνια τουλάχιστον».
Όπως τονίζει ακόμη ο Καθηγητής Κουτσιλιέρης, «οι υποτροφίες δεν είναι συμβάσεις ερευνητικού έργου, όπου χρηματοδοτείται η εργασία του ερευνητή αλλά ειδική αφορολόγητη οικονομική ενίσχυση και δίδεται για ένα συγκεκριμένο σκοπό, είτε αυτός είναι η ολοκλήρωση ενός μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών, είτε αυτός είναι η ολοκλήρωση ενός διδακτορικού», καταλήγει.
Η ανακοίνωση του Σωματείου Συμβασιούχων Ερευνητών και Διδασκόντων, που εργάζονται στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά κέντρα της Αθήνα (ΣΣΕΔ):
Να αποσυρθούν τώρα τα εξώδικα προς τους υποτρόφους του ΙΚΥ!
Καταδικάζουμε την απαράδεκτη και εκβιαστική κίνηση και την προσπάθεια τρομοκράτησης με εξώδικα σε υπότροφους υποψήφιους διδάκτορες του ΙΚΥ (Α’ και Β’ κύκλου και «ώριμων διδακτορικών») απαιτώντας να επιστρέψουν τα τροφεία που έχουν ήδη λάβει, να επιστρέψουν δηλαδή τα δεδουλευμένα τους, γιατί δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την διδακτορική τους διατριβή εντός της ασφυκτικής προθεσμίας που προέβλεπε η σύμβαση!
Αφού δεν ήταν αρκετά τα δεκάδες απειλητικά και εκβιαστικά email και τηλεφωνήματα που δέχτηκαν οι συνάδελφοί μας υπότροφοι, για να επιστρέψουν τα δεδουλευμένα τους, αφού στο ΙΚΥ αρνήθηκαν την παράταση που αιτήθηκαν έγκυες συναδέλφισσες μας και συνάδελφοί μας με σοβαρά προβλήματα υγείας, τώρα κλιμακώνεται η τρομοκράτηση των «εκπρόθεσμων» υποτρόφων, αποστέλλοντας εξώδικά στα σπίτια τους, απαιτώντας την επιστροφή των δεδουλευμένων τους μέσα σε 30 μέρες!
Όλα αυτά σε ένα καθεστώς αναμονής αντιδράσεως από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να λάβει απόφαση για να λύσει το «κόλλημα» που κρατάει δέσμιους τους συναδέλφους υποψήφιους διδάκτορες. Την ώρα που πολυδιαφημίζεται το κυβερνητικό ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση του “brain drain”, την ίδια ώρα επικρατεί σιγή ιχθύος στο υπουργείο και πλήρης αδράνεια μπροστά στα πραγματικά προβλήματα του ανώτατου επιστημονικού δυναμικού, των νέων ερευνητών και ερευνητριών!
Το σωματείο μας από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό των συναδέλφων μας αναδεικνύοντας τα παραπάνω ζητήματα με ανακοινώσεις και επιστολές ενώ πραγματοποιήσαμε και κινητοποίηση στο ΙΚΥ στις 24/4/2024, κατά την οποία αντιπροσωπεία του Σωματείου μας μαζί με υποψήφιους διδάκτορες εκπρόθεσμους υποτρόφους συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ιδρύματος και κατέθεσε τα αιτήματα των συναδέλφων μας, αποσπώντας δέσμευση ότι το ΔΣ του ΙΚΥ θα αιτηθεί από το Υπ. Παιδείας την παράταση της καταβολής των απαιτούμενων παραδοτέων για τους υποτρόφους μέχρι το τέλος του 2024. Σε αναμονή της επίσημης ενημέρωσης μας για την πορεία του αιτήματος μας και την απάντηση του Υπουργείου, αιφνιδίως εστάλησαν εξώδικα στους συναδέλφους μας!
Κανένας μόνος του! Καλούμε όλους τους υποτρόφους του ΙΚΥ που απειλούνται με επιστροφή τροφείων να έρθουν σε επαφή με το σωματείο και να κινητοποιηθούν μαζί μας!
Οργανώνουμε κινητοποίηση στο Υπουργείο Παιδείας! Η ημέρα και η ώρα θα ανακοινωθούν το συντομότερο, κατόπιν συνεννόησης με τους πληττόμενους συναδέλφους μας.
– Να σταματήσουν τώρα οι απειλές προς τους υπότροφους υποψήφιους διδάκτορες του ΙΚΥ για άμεση επιστροφή των τροφείων
– Άμεσα να υπάρξει απάντηση από τα αρμόδια Υπουργεία με έκδοση ΚΥΑ ευνοϊκή προς τους υποψήφιους διδάκτορες
– Να παρθούν πίσω τα εξώδικα προς τους εκπρόθεσμους συναδέλφους/ισσες μας
– Καταβολή των τελευταίων δεδουλευμένων που εκκρεμούν για όσους ΥΔ δεν κατάφεραν να παραδώσουν τη διατριβή τους στον εκτιμώμενο χρόνο
