Με τους εφήβους να κανονικοποιούν όλο και περισσότερο την κουλτούρα του πορνό, περνώντας μεγάλο μέρος της διαδικτυακής καθημερινότητάς τους σε δεκάδες sites και εφαρμογές που προωθούν ανάλογο υλικό, ανακαλύπτουμε πόσο βλαβερό είναι τελικά αυτό το νέο εθιστικό ηλεκτρονικό ναρκωτικό.
Είναι η πορνογραφία καλή, ή κακή συνήθεια; Όπως τα περισσότερα πράγματα, εξαρτάται από το ποιον ρωτάμε. Για κάποιους, η πορνογραφία είναι απλώς μια μορφή ψυχαγωγίας που επιτρέπει στους ανθρώπους να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητά τους, ενώ για άλλους, είναι μια μάστιγα για την κοινωνία που ανοίγει την πόρτα στην κατάχρηση. Όταν όμως η ευκολία αυτής της ηδονιστικής απόλαυσης έγκειται σε ένα απλό «κλικ» τότε τα πράγματα μπορεί να γίνουν ανεξέλεγκτα και ειδικά για τους πιο αδύναμους κριτικά σκεπτόμενους.
Έφηβοι και πορνό
Gen-z, η γενιά που ενσωματώνεται στην τεχνολογία όσο καμία άλλη και που λατρεύει την απελευθέρωση και την αυθεντικότητα, φαίνεται πιο αδύναμη από ποτέ μπροστά στην ανάγκη της για σεξουαλικότητα. Οι έφηβοι ελκύονται ιδιαίτερα από τη διαδικτυακή μορφή απόλαυσης που προσφέρουν απλόχερα και χωρίς έλεγχο, τα sites και οι εφαρμογές που εμπεριέχουν πορνογραφικό υλικό.
Το Pornhub, ο πιο δημοφιλής πορνογραφικός ιστότοπος, προσελκύει περίπου 80 εκατομμύρια χρήστες την ημέρα, έχοντας περισσότερες επισκέψεις από το Pinterest, το Tumblr, ή το PayPal. Οι έφηβοι, ή ο οποιοσδήποτε κάτοχος smartphone, έχουν εύκολη πρόσβαση στο σεξουαλικού περιεχομένου υλικό του Pornhub σχεδόν οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Σύμφωνα με μελέτη του Paul J. Wright, ερευνητή του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, το 80% των εφήβων στις ΗΠΑ παρακολουθούν πορνό περιεχόμενο, ενώ μάλιστα πολλοί ξεκινούν από τα 10 τους μόλις χρόνια.
Οι Έλληνες δεν ξεφεύγουν του προβλήματος. Η χώρα μας προσμετρά 73 τις εκατό διείσδυση του διαδικτύου στην καθημερινότητά των πολιτών της, σύμφωνα με την έρευνα Reuters Institute Digital News Report 2022. Η χρήση των smartphone και των social media για ειδήσεις και ψυχαγωγία έχει ξεπεράσει αυτή των άλλων μέσων τα τελευταία χρόνια.
Η έρευνα της Kaspersky, της ρωσικής πολυεθνικής εταιρείας παροχής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και προστασίας από ιούς, έδειξε ότι το 51 τις εκατό των Ελλήνων περιηγούνται σε ιστοσελίδες πορνογραφικού υλικού, τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, ξοδεύοντας 21 λεπτά ανά επίσκεψη.
Το ποσοστό που αφορά τους Έλληνες έφηβους είναι ιδιαίτερα αυξημένο, σύμφωνα με δημοσιοποίηση στοιχείων του PornHub. Η ηλικιακή ομάδα 16 έως 24 ετών είναι αυτή που παρακολουθεί περισσότερο ανάλογο υλικό, ενώ τα ποσοστά συρρικνώνονται όσο περνάμε στις επόμενες ηλικιακές κατηγορίες. Ωστόσο, υπάρχει ελάχιστη συζήτηση γύρω από την κατανάλωση πορνό από τους εφήβους και το τι αποκομίζουν από αυτό.
Τι είναι όμως αυτό που το κάνει τόσο ελκυστικό στις νεότερες γενιές; Αυτό που οι μεγαλύτερες γενιές αδυνατούν να κατανοήσουν είναι τα ψηφιακά θέλγητρα. Αυτό που διακρίνει το διαδικτυακό πορνό από τα κρυμμένα περιοδικά, ή τις κρυφές ματιές στην τηλεόραση, είναι η ατελείωτη προσφορά, ανά πάσα στιγμή. Μπορούμε να φανταστούμε, ως παράδειγμα σύγκρισης, ένα 24ωρο ζαχαροπλαστείο όπου τα παιδιά θα μπορούν να καταβροχθίσουν όση ζάχαρη επιθυμούν, χωρίς να υπάρχουν γονείς για να τα σταματήσουν. Αυτό θα προξενούσε σίγουρα μεγάλο κακό στο σώμα τους. Μπορούμε να φανταστούμε τι μπορεί να κάνει λοιπόν, ένα τόσο εύκολα διαθέσιμο πορνογραφικό υλικό στον εγκέφαλο των παιδιών;
Πορνό vs υγεία
Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει ότι απευαισθητοποιεί τους καταναλωτές του απέναντι στη βία, διαδίδει λανθασμένα πρότυπα συμπεριφορών και διαστρεβλώνει την εικόνα της σεξουαλικότητας των δυο φύλων. Σήμερα ζούμε σε μια εποχή που η κουλτούρα του πορνό και ο κόσμος που δημιούργησε βασιλεύεουν.
Από την ηθελημένη διαρροή του sex tape της Kim Kardashian – πρότυπου ομορφιάς πολλών νέων ανθρώπων -, έως την διαφήμιση της πορνογραφικής εφαρμογής Only Fans ως μέσο εξασφάλισης εισοδήματος για τον καθένα μας, το πορνό μοιάζει να κανονικοποιείται.
Η επιρροή του σε εμάς και κυριότερα στο μυαλό ενός εφήβου, γίνεται όλο και πιο διαπεραστική, παρεμβατική και επικίνδυνη. Και ενώ υπάρχουν πολλά που μπορούμε να πούμε για τους τρόπους με τους οποίους το πορνό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των σχέσεων και της σεξουαλικότητας, είναι κυριότερο να εστιάσουμε στην επιρροή που έχει στη χημεία του εγκεφάλου των εφήβων.
Η έρευνα της Monique Ernst, Senior Staff Clinician του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας στην Bethesda των Η.Π.Α., έδειξε ότι οι νεότεροι άνθρωποι αποζητούν περισσότερο την ευχαρίστηση από ότι οι ενήλικες. Αιτία αποτελούν οι υψηλότερες συγκεντρώσεις ντοπαμίνης που έχουν, δηλαδή του νευροδιαβιβαστή που προκαλεί ευεξία και απελευθερώνεται εν αναμονή ευχάριστων δραστηριοτήτων. Εξαιτίας αυτού, πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι νέοι είναι πιο ευάλωτοι στην χρήση πορνό.
Πόσο βλαβερό όμως είναι για την σωματική και πνευματική τους υγεία; Οι συνέπειες μπορούν να ποικίλουν από το να οδηγήσει σε μη ρεαλιστικές απόψεις για το σεξ, σε σχηματισμό λανθασμένων πεποιθήσεων για την θέση και την σεξουαλικότητα των δυο φύλων, την μείωση της αυτοπεποίθησής τους και αύξηση της σεξουαλικής βίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αγαπημένη Gen zeder, τραγουδίστρια Billie Eilish, η οποία μίλησε πρόσφατα για τη συνήθεια του πορνό που ξεκίνησε σε ηλικία 11 ετών, αναφέροντας πόσο καταστροφικό ήταν για το μυαλό της.
Όντως σε μελέτη για τις επιπτώσεις του πορνό στον εγκέφαλο το 2014 διαπιστώθηκε ότι οι μπροστά στην έκθεση σε πορνογραφικές εικόνες, η εγκεφαλική δραστηριότητα των ανδρών αντανακλούσε εκείνη των τοξικομανών που τους έδειχναν φωτογραφίες με ναρκωτικά. Το πορνό φαίνεται να λειτουργεί σαν ένα οποιοδήποτε άλλο ναρκωτικό που βλάπτει την ψυχολογική και κατόπιν τη σωματική υγεία μας.
Τι συμβαίνει με το Only Fans;
Μια από τις πιο διαδεδομένες εφαρμογές πορνογραφικού υλικού είναι το OnlyFans. Το OnlyFans έγινε γνωστό κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν η ζήτηση για πορνογραφία εκτοξεύτηκε στα ύψη. Οι άνθρωποι άρχισαν να ζουν τη ζωή τους στο διαδίκτυο, η ενδοοικογενειακή βία εξερράγη, οι γυναίκες έχασαν τα μέσα οικονομικής επιβίωσης ακόμη περισσότερο από τους άνδρες και οι ανισότητες αυξήθηκαν. Το OnlyFans ήταν σε θέση να εκμεταλλευτεί αυτές τις νέες δυναμικές.
Η εφαρμογή που ο καθένας μπορεί να κοινοποιήσει φωτογραφίες, ή βίντεο από τον ίδιο σε σεξουαλικές του στιγμές και οι οποίες μπορούν να φτάσουν να πληρώνονται αδρά από τους άλλους χρήστες και που τον Δεκέμβριο του 2019, απαριθμούσε 17 εκατομμύρια χρήστες. Πολλές νέες κυρίως γυναίκες, έχουν αρχίσει να γίνονται διάσημες μέσω της εφαρμογής αυτής και να αυξάνουν το εισόδημά τους. Το OnlyFans μοιάζει να είναι για τη συμβατική πορνογραφία, ό,τι ήταν το στριπτίζ για την πορνεία: μια σεξουαλική επίδειξη, που προσφέρει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Στην πραγματικότητα, αυτή η πρόσκληση για σεξουαλική εξωστρέφεια είναι άκρως επικίνδυνη στον χαοτικό κόσμο του διαδικτύου.
Μπορεί το πορνό να είναι καλό;
Η πορνογραφία δεν προοριζόταν ποτέ ως ένα πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής. Δεν προοριζόταν να υπαγορεύσει σεξουαλικές πρακτικές, ή να αποτελέσει οδηγό για το πώς να τις εφαρμόσουν οι νέοι άπειροι άνθρωποι. Μπορεί βέβαια να μας φέρει σε επαφή με την σεξουαλικότητά μας και να μας κάνει να νιώσουμε άνετα με το σώμα μας. Είτε ένα μέσο αυνανισμού, είτε ένα μέσο αναγνώρισης νέων πρακτικών, το πορνό δεν θα αντικαταστήσει ποτέ τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό ένα μέσο ψυχαγωγίας για ενήλικες.
Αυτό που οι ειδικοί προτείνουν ως λύση στους γονείς εφήβων που παρατηρείται μια έντονη ανάγκη για παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού είναι η ανοιχτή επικοινωνία. Αν απαγορέψουμε στα παιδιά να βλέπουν αυτό το περιεχόμενο και τα τρομάξουμε για τα πιθανά αποτελέσματά του, τότε σίγουρα έχουμε χάσει το παιχνίδι της εμπιστοσύνης.
Αντίθετα αυτό που μπορείτε να κάνετε, πέρα από την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, είναι να ξεκινήστε περιορίζοντας το σεξουαλικό περιεχόμενο μέσω εφαρμογών και ηλεκτρονικών εργαλείων στις συσκευές των παιδιών σας. Από τις επιλογές περιορισμού απορρήτου και ιστοσελίδων στις κινητές και ηλεκτρονικές συσκευές, έως τον καθορισμού συγκεκριμένου περιεχομένου που μπορεί να επισκεφθεί το παιδί σας ανάλογα με την ηλικία του, είναι καλό πάντοτε να ελέγχετε τα διαδικτυακά του χνάρια.
Ας μην ξεχνάμε ότι όσο μεγαλώνουμε, αποκτούμε όλο και περισσότερη ανάγκη να εξερευνήσουμε το ποιοι είμαστε και αυτό περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό και την σεξουαλικότητά μας. Δεν είναι ποτέ λάθος να ερευνήσουμε το τι μας αρέσει και το τί όχι, αρκεί να κάνουμε απόλυτα συνειδητούς βηματισμούς.
