Παγκόσμια ημέρα μέλισσας: Οι ακούραστοι εργάτες της φύσης. Γιατί εξαρτιόμαστε όλοι από αυτές.

Μαΐ 20, 2020 Animal News

Πώς η προστασία τους προστατεύει τη βιοποικιλότητα.

Η σημερινή ημέρα είναι αφιερωμένη στις μέλισσες αφού κάθε χρόνο η 20η Μαίου γιορτάζεται με απόφαση του ΟΗΕ, έπειτα από πρόταση της Ένωσης Σλοβένων Μελισσοκόμων, ως Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας.

Η συνεισφορά των μελισσών στην ανθρωπότητα και την επιβίωσή της είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη. Το 1965, όταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν σε συνέντευξή του σε γαλλικό επιστημονικό περιοδικό για τον ρόλο των μελισσών στον πλανήτη είχε πει χαρακτηριστικά: «Αν οι μέλισσες εξαφανιστούν από προσώπου γης, ο άνθρωπος θα μπορούσε να επιβιώσει σε αυτήν μόλις για 4 χρόνια».

Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιστημονική Επιτροπή του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα (IPBES), οι επικονιαστές έχουν μειωθεί έως και 3/4 στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια.  Η ακριβής αιτία για τη μείωση αυτή είναι ασαφής, πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ως αυτουργό την αύξηση των παρασιτοκτόνων.

Οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές, όπως οι πεταλούδες και οι νυχτερίδες, απειλούνται όλο και περισσότερο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Για αιώνες, οι μέλισσες -από τα πιο σκληρά εργαζόμενα πλάσματα στον πλανήτη- έχουν ωφελήσει τόσο τους ανθρώπους, όσο και τα φυτά και το περιβάλλον. Μεταφέροντας τη γύρη από το ένα λουλούδι στο άλλο, οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές επιτρέπουν όχι μόνο την παραγωγή αφθονίας φρούτων, ξηρών καρπών και σπόρων, αλλά και περισσότερης ποικιλίας και καλύτερης ποιότητας, συμβάλλοντας τόσο στη διατροφή, όσο και στην ασφάλεια των τροφίμων.

Η επικονίαση είναι μια θεμελιώδης διαδικασία για την επιβίωση των οικοσυστημάτων. Σχεδόν 90% των ειδών άγριων ανθοφόρων φυτών στον κόσμο εξαρτώνται σε κάποιον βαθμό από την επικονίαση των ζώων, μαζί με περισσότερο από 75% των παγκόσμιων καλλιεργειών τροφίμων και 35% της παγκόσμιας γεωργικής γης. Μάλιστα, οι επικονιαστές υποστηρίζουν την παραγωγή 87 από τις κορυφαίες καλλιέργειες τροφίμων παγκοσμίως.

Η προστασία των μελισσών προστατεύει τη βιοποικιλότητα: η συντριπτική πλειονότητα των επικονιαστών είναι άγριες, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 ειδών μελισσών.

Επιπλέον, οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από τη επικονίαση είναι πέντε φορές πιο πολύτιμες από αυτές που δεν χρειάζονται επικονίαση. Η τιμή των παγκόσμιων καλλιεργειών που βασίζονται άμεσα σε επικονιαστές εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 235 και 577 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ετησίως. Και η ποσότητα τους αυξάνεται. Ο όγκος της γεωργικής παραγωγής που εξαρτάται από τους επικονιαστές έχει αυξηθεί κατά 300% τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν τη σημασία που έχουν οι επικονιαστές στη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αρκετές από τις καλλιέργειες που παράγονται με επικονίαση, όπως το κακάο και ο καφές, παρέχουν εισόδημα για τους αγρότες, ιδίως τους μικροκαλλιεργητές και τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Γιατί απειλούνται με εξαφάνιση

Οι μέλισσες απειλούνται. Τα σημερινά ποσοστά εξαφάνισης ειδών είναι 100 έως 1.000 φορές υψηλότερα από το φυσιολογικό, λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Σχεδόν 35% των ασπόνδυλων επικονιαστών, ιδίως των μελισσών και των πεταλούδων, και περίπου 17% των σπονδυλωτών επικονιαστών, όπως οι νυχτερίδες, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης παγκοσμίως.

Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, οι θρεπτικές καλλιέργειες, όπως τα φρούτα, οι ξηροί καρποί και πολλές φυτικές καλλιέργειες θα αντικατασταθούν όλο και περισσότερο από βασικές καλλιέργειες όπως το ρύζι, το καλαμπόκι και οι πατάτες, με αποτέλεσμα τελικά μια μη ισορροπημένη διατροφή.

Οι εντατικές καλλιεργητικές πρακτικές, η αλλαγή χρήσης γης, η μονοκαλλιέργεια, τα φυτοφάρμακα και οι υψηλότερες θερμοκρασίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, δημιουργούν προβλήματα για τους πληθυσμούς των μελισσών και, κατ ‘επέκταση, την ποιότητα των τροφίμων που καλλιεργούμε.

Πηγή: protothema.gr