Άνεργοι νέοι στην Ελλάδα: Ευτυχώς υπάρχει η οικογένεια!

Νοέ 28, 2014 Εργασία

Διαβάστε την ανακοίνωση: «Για περισσότερο από έναν χρόνο βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας το 53% των ανέργων νέων… στην Ελλάδα, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς, μόλις δύο στους δέκα στις ηλικίες 20-24, είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ. Τον ρόλο του υποστηρικτή αναλαμβάνει στην Ελλάδα η οικογένεια: από αυτήν δέχονται επτά στους δέκα άνεργους νέους σημαντική βοήθεια για να επιβιώσουν.

Τα ενδιαφέροντα αυτά στοιχεία, όπως προέκυψαν από πρόσφατη έρευνα, παρουσιάστηκαν στο συνέδριο «In4Youth – Διαδικασίες ένταξης στην αγορά εργασίας των νέων σε περίοδο οικονομικής κρίσης», που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνιολογίας, τη Θεσσαλονίκη – Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014 και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.

«Η θέα ενός νέου ανθρώπου στην ουρά του ΟΑΕΔ είναι ό,τι πιο θλιβερό μπορεί να παρουσιάσει μια χώρα. Κανονικά η μεγαλύτερη έγνοια μας θα ήταν πώς εντάξουμε και να κρατήσουμε τους νέους στην αγορά εργασίας», τόνισε σε χαιρετισμό της η Μαρία Πασχαλίδου, επικεφαλής της Θεσσαλονίκης – Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014. «Η κρίση έχει πλήξει άσχημα τους νέους και αν θέλουμε να τους δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες για εργασία θα πρέπει να αναθεωρηθούν ριζικά προγράμματα σπουδών, μέθοδοι διδασκαλίας και τρόποι εξέτασης. Αν η Ελλάδα δεν τους εμπιστευτεί, δεν τους δώσει ευκαιρίες και δεν εγκαταλείψει την αρτηριοσκληρωτική νοοτροπία της επετηρίδας, δύσκολα θα ορθοποδήσει. Μπορεί κάποιες ευρωπαϊκές χώρες να είναι δημογραφικά νεανικές, χώρες όμως σαν την Ελλάδα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να γίνουν ιδεολογικά νεανικές. Η κρίση εντέλει θέτει το αμείλικτο δίλημμα: είτε θα δοθεί η ευκαιρία στους νέους να ηγηθούν και να αλλάξουν τη χώρα είτε αυτοί θα οδηγηθούν στα άκρα και στην εκρηκτική απόγνωση».

Στο πλαίσιο της πράξης «Αριστεία» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ανατέθηκε η έρευνα in4youth, που παρουσιάζει μία ολοκληρωμένη και λεπτομερή εικόνα της κατάστασης της ελληνικής νεολαίας σε συγκριτικό επίπεδο και βοηθά στη μελέτη του προφίλ των εργαζομένων και άνεργων νέων.

Την παρουσίαση του ερευνητικού έργου Ιn4Υouth έκανε στο συνέδριο ο Σωτήρης Χτούρης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, επιστημονικός υπεύθυνος In4Youth.

Τι έδειξε η έρευνα:

Στις ηλικίες 15-34, εργάζονται μόλις οι 4 στους δέκα: άνεργοι δηλώνουν το 30,6%, ενώ 28,5% απαντά «δεν αναζητώ εργασία».

Το 53% των άνεργων νέων βρίσκονται σε καθεστώς ανεργίας μακράς διαρκείας (πάνω από 12 μήνες), σε συνδυασμό με περιστασιακή άτυπη εργασία.

Μόλις το 22% των ανέργων νέων ηλικίας 20-24% είναι εγγεγραμμένο στον ΟΑΕΔ, ενώ αυτοί που παίρνουν επίδομα, στην ηλικία αυτή, δεν ξεπερνούν το 0,70%!

Το ποσοστό των άνεργων νέων που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία στις ηλικίες 25-34 ετών ανέρχεται στο 45% αυτής της ομάδας και στο 7% του συνόλου των ανέργων. Αυτό δείχνει ότι ένας σημαντικός αριθμός των νέων εισέρχεται πολύ καθυστερημένα για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας. Δομικοί και οικογενειακοί λόγοι εξηγούν αυτή την επιλογή: κυρίως μακρά αναμονή για την είσοδο στην Πρωτεύουσα Αγορά Εργασίας, Επαναλαμβανόμενη Αρχική Εκπαίδευση χωρίς οριοθετημένους επαγγελματικούς στόχους και επαγγελματική στρατηγική.

Η έρευνα επιβεβαιώνει και την ισχυρή παρουσία του πελατειακού συστήματος στην Ελλάδα: Οι μεγαλύτερες ηλικίες, 30-34 ετών, απευθύνθηκαν πιο συχνά (ποσοστό 44%) σε πολιτικούς «φίλους» για να βρουν εργασία.

H κοινωνική ένταξη και η ουσιαστική υποστήριξη των ανέργων «εγκλωβίζεται» στο πλαίσιο της οικογένειας με αποτέλεσμα η επαγγελματική τους πορεία να καθορίζεται κυρίως από τις σχέσεις αλληλεγγύης και αμοιβαιότητας που υπάρχουν σε αυτήν. Έτσι: συχνά ως πολύ συχνά απαντά ότι δέχεται βοήθεια από την οικογένεια το 72% των ανέργων νέων, μερικές φορές το 19,4% και μόλις το 6,2% σπάνια.

Το 53 % των άνεργων νέων που δέχονται συχνά ή πολύ συχνά βοήθεια από την οικογένεια διαφωνούν ότι κινδυνεύουν από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι αυτοί που εξασφαλίζουν την ανθεκτικότητα απέναντι στην περιθωριοποίηση των νέων. Ταυτόχρονα, όμως, τους εγκλωβίζουν σε μία μακρόχρονη οικονομική περιθωριοποίηση.

Επίσης, το 50% των άνεργων νέων που δέχονται βοήθεια δεν αισθάνονται ιδιαίτερα μειονεκτικά απέναντι στον κοινωνικό τους περίγυρο. Το ισχύον πολιτισμικό πρότυπο της εργασίας διαφέρει σημαντικά από αυτό των βόρειων ευρωπαϊκών χωρών, το οποίο αντίθετα ασκεί ισχυρή ηθική και οικονομική πίεση στον άνεργο (προτεσταντική ηθική).

Σύμφωνα με τις αναλύσεις των κοινωνικών επιστημόνων, στην Ελλάδα λειτουργεί το Μεσογειακό καθεστώς κοινωνικής προστασίας, στο οποίο το ελλειμματικό κράτος υποκαθίσταται και συμπληρώνεται από τα δίκτυα αλληλεγγύης της οικογένειας.

Η οικονομική κρίση και η κρίση χρέους μετά το 2009 έχει περιορίσει, όμως, δραστικά τα οικονομικά αποθέματα των νοικοκυριών. Έτσι, το 15,8% των άνεργων νέων του δείγματος παρουσιάζουν οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 500 Ευρώ, ενώ ένα άλλο 28,7% παρουσιάζει εισόδημα μικρότερο από 1.000 Ευρώ. Η ανεργία συνδυάζεται, έτσι, άμεσα με τον κίνδυνο φτώχειας για το 44,5 των νέων και των νοικοκυριών στα οποία ζουν.

Το φάντασμα της μισθωτής εργασίας

«Από την έρευνα του In4Youth, αλλά και τη συγκριτική κατανόηση της κατάστασης της ανεργίας και της απασχόλησης των νέων, διαπιστώνουμε ότι έχει αλλάξει ριζικά το νόημα της εργασίας και του επαγγέλματος στην Ελλάδα. Αν και διατηρούνται ακόμα οι παραδοσιακές επαγγελματικές παραστάσεις, λόγω της παρουσίας ενός εκτεταμένου εκπαιδευτικού συστήματος και ακόμα ορισμένων ισχυρών επαγγελματικών ομάδων, οι νέοι αντιμετωπίζουν έναν ασαφή ορίζοντα στον οποίο η σταθερή μισθωτή εργασία αποτελεί ολοένα και περισσότερο ένα μικρό τμήμα της συνολικής απασχόλησης. Η κοινωνική και επαγγελματική επισφάλεια των νέων συνδέεται ολοένα και περισσότερο με υβριδικές αλλά εμμένουσες καταστάσεις που βρίσκονται ανάμεσα στην εκπαίδευση, την ανεργία, την άτυπη απασχόληση και την ατομική κοινωνική δραστηριότητα, όπως είναι ο εθελοντισμός και ο εκτεταμένος δημιουργικός ή μη ‘ελεύθερος χρόνος’», παρατήρησε ο κ. Χτούρης.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων καθώς και ομαδικών και ατομικών συνεντεύξεων νέων εργαζομένων και ανέργων, εμπειρογνωμώνων σε θέματα εργασίας και μεταναστών β γενιάς, σε επιλεγμένες γεωγραφικά περιοχές της χώρας (Αθήνα – Αττική, Θεσσαλονίκη – Κεντρική Μακεδονία, Ηράκλειο, Μυτιλήνη, Πάτρα, Χίος, Ιόνια νησιά).»